/ 78
1 (1582) De spectaculis. Cap. 5. [Tertia ac postrema syntagmatis iuris vniversi pars, liber XXXIX] « De spectaculis. Cap. 5. » pp. 818-825
rem viuendi modum habere, traditVip. in l. 1. §. fin. de ser. corrup. lib . 11. P. titu. 3.. Et idem Iustinianus, mulieres s
em elegisse ait, infamesq́;l. imperialis, l. 23. §. 1. 2. 3. de nupt. lib . 5.C. titu. 4.. Sicuti & Iulianus IuriscIulia
4.. Sicuti & Iulianus IuriscIulia. in l. 1. de ijs qui not. infa. lib . 3. P. titu. 2. Vlp. l. 4.eod.& l. 2. §. fi.
eopompum qui vicit Theodectem & Naucritem, vt author GelliusGell. lib . 10. c. 19.. Lex horum certaminum apud Platonẽ hæ
Phyllines, coronati & folliati, vt author lulius PolluxIul. Poll. lib . 3. Onomast. c. fin., τοὺς μὲν οὖυ καλουμένους ἱε
tes, & Alex. Ab Alexandro Genialium dierum. 5. cap. 8. Leonicenus lib . 1. cap. 68. De olympicis in honorem Iouis introd
De olympicis in honorem Iouis introductis, sic Strabo loquiturSimbo, lib . 2. Geog. 12. p. Est in agro Pyseno templum ab E
p; de stadio ab Hercule metato olympico sexcentorũ pedum GelliusGell. lib . 1. c. 1., post PlutarchumPlut lib. quanta sit in
pico sexcentorũ pedum GelliusGell. lib. 1. c. 1., post PlutarchumPlut lib . quanta sit int. homi. corpo. & ingenio. diff
nta sit int. homi. corpo. & ingenio. differen., & PliniumPlin lib . 1. 2. c. 23.. Nicolaus GerbelliusNico. Gerbell.
amp; PliniumPlin lib. 1. 2. c. 23.. Nicolaus GerbelliusNico. Gerbell. lib . 6. de Pelopon. in vebib. & in Elide., ex Sop
ibi Neptunus fanum habebat præclarissimum, vt ait Pomponius MelaMela, lib . 2. in Macedonia., quòd erat luco pinearum arboru
quennale tempus redacta. Esculea primùm corona, deinde laureaOuid. d. lib . 1. Meta., pro præmio data Nemea certamina origin
potissimùm gymnicos, testãtur adhuc legesL. 1. & 2. 3. de specta. lib . 11. C. titu. 40. & l. vni. de expens. ludo.
. de specta. lib. 11. C. titu. 40. & l. vni. de expens. ludo. eo. lib . 12. titu. 41.. Erant & Megalenses qui &
e quib. Alex. ab Alex. libr. 6. c. 19., Militaresde quibus Valturius, lib . 12. c. 32. de re milita., & alij, de quibus
c. 32. de re milita., & alij, de quibus Valer. MaximusValer Max. lib . 2. titu. 1. in mote ludor.. Exhibebantur & g
sule C. Malli collega militibus traditã, scribit Valerius Maximusidem lib . 2. c. 1. in P. Rutilio.. Is enim ex ludo C. Aure
tudine delectetur. Et Basilius MagnusD Basil. Mag. fermo. de legẽdis lib . gentil., Oportet, nec oculos spectaculis, nec v
præterea libidinum aculeos acuere solet. Meminit Plinius IuniorPlin. lib . 4. epistol., iudicij in hac re obseruandi. Gymn
1. Matth.. Multa quoq; in ea adfert Clemẽs AlexãdrinusClemens Alexan. lib . 3. Pædago. cap. 11., cuius & hæc verba. Pro
mnes itaque Christiani, cur credidisti ? &c. TertullianusTertul. lib , de coro. milit., Itaque, inquit, circa volupta
llud quoque intellige, omnia à diabolo esse mutuata. Et PliniusPlin. lib . 7. 6. 25., Christianè & verè sensit dum ait,
, ne per obscænos motus iuuenes impudicitia lasciuirentAlex. ab Alex. lib . 5. c. 16.. Docet & spectacula esse nocentia
; spectacula esse nocentia moribus abundè Cœlius RhodiginusCœl. Rhod. lib . 8. c. 7.. Tiberius Cæsar histriones Roma exturba
ia & mulieres ignominia afficerentur & turbas darentDio Cass. lib . 57. histo. : quos tamen in vrbem post mortem eiu
 : quos tamen in vrbem post mortem eius reuocauit Caius Caligulaidem, lib . 59.. Inter iustas causas, ob quas vir vxorem rep
setTheod & Valent. in l. consensu, l. 8. §. vix quoque, de repud. lib . 5. C. tit. 17.. Sic P. Sempronius Sophus coniuge
affecit, nihil aliud, quàm se ignorante ludos ausam spectareVal. Max. lib . 6. c. 5.. Sicut & Octauius Augustus tandem m
oncitandos in necem animos, pugnantibus in arena nudis athletisVeget. lib . 6. de re milit. c. 43.. Sicuti & P. Dolabell
ecunia eorum, qui quæsturam adipiscerentur, authore TacitoCor. Tacit. lib . 12. Annal.. Iulius quoque CapitolinusIul. Capito
stias. l. 31. cod.. Hæc Constantinus Cæsar sustulitl. 8. de gladiato. lib . 12. C. tit. 43.. Otho autem refertOthe, lib. 4 C
stulitl. 8. de gladiato. lib. 12. C. tit. 43.. Otho autem refertOthe, lib . 4 Chronico. c. 16. vide Alciat. lib. 2. Parerg. 
tit. 43.. Otho autem refertOthe, lib. 4 Chronico. c. 16. vide Alciat. lib . 2. Parerg. c. 45., Arcadio & Honorio imperan
entur. Consentit historiæ narrationi Nicephorus CalistusNicepho. Cal. lib . 12. c. 1. tomo 2. oper., atque TheoderitusTheode
cepho. Cal. lib. 12. c. 1. tomo 2. oper., atque TheoderitusTheoderit. lib . 10. hist. Tripart. c. 2. : attamen non Dirimachi
egem hanc conditam testantur. Scribunt quoque Nicephorusidem Nicepho. lib . 7. c. 46, & SozomenusSozomen. lib. 2. histor
quoque Nicephorusidem Nicepho. lib. 7. c. 46, & SozomenusSozomen. lib . 2. histor. Tripart. c. 9. Constantinum Magnum de
ucebantur in spectaculis. Detestatur hoc spectaculum PetrarchaPetrar. lib . 5. Epistol. epist. 73. se vidisse Neapoli, neque
cedentibus autem in his, negatur sepulturac. 1. & 2. de tornamen. lib . 5. Decret. tit. 13. ca. monomachiam, 2. q. 4.. E
clericus in duello pugnans deponiturc. 1. de cleri. pugni. in duello, lib . 5. Decret, tit. 14.. Sed de duello, quod non vol
mus, in 2. de sanctiss. episco. Vip. in l. 1. §. fin. de ser. corrup. lib . 11. P. titu. 3. l. imperialis, l. 23. §. 1. 2. 3
rrup. lib. 11. P. titu. 3. l. imperialis, l. 23. §. 1. 2. 3. de nupt. lib . 5.C. titu. 4. Iulia. in l. 1. de ijs qui not. in
3. de nupt. lib. 5.C. titu. 4. Iulia. in l. 1. de ijs qui not. infa. lib . 3. P. titu. 2. Vlp. l. 4.eod.& l. 2. §. fi.
n Calig. c. 20. Iuuenal. Saty. 1. Xiphil. ex Dione, in Domitia. Gell. lib . 10. c. 19. Plato, 12. de legib. Iul. Poll. lib. 
ne, in Domitia. Gell. lib. 10. c. 19. Plato, 12. de legib. Iul. Poll. lib . 3. Onomast. c. fin. Simbo, lib. 2. Geog. 12. p P
. 19. Plato, 12. de legib. Iul. Poll. lib. 3. Onomast. c. fin. Simbo, lib . 2. Geog. 12. p Pausa. libr. 6. in Eliac. postrem
sa. libr. 6. in Eliac. postremo scribit & plura in Atticis. Gell. lib . 1. c. 1. Plut lib. quanta sit int. homi. corpo.
ac. postremo scribit & plura in Atticis. Gell. lib. 1. c. 1. Plut lib . quanta sit int. homi. corpo. & ingenio. diff
Plut lib. quanta sit int. homi. corpo. & ingenio. differen. Plin lib . 1. 2. c. 23. Nico. Gerbell. lib. 6. de Pelopon.
corpo. & ingenio. differen. Plin lib. 1. 2. c. 23. Nico. Gerbell. lib . 6. de Pelopon. in vebib. & in Elide. Euseb.
ibr. de tranquillit. animi. Cic. pro Flacco, & 2. Tusculan. Mela, lib . 2. in Macedonia. Strabo, in 8. Pausa. in Atticis
Ouid. 1. Metamor. Ioan. Leouicer. In 1. Odem Pythio. Pinda. Ouid. d. lib . 1. Meta. Strabo, in 9. Pausan. in Corinthiis. Su
. in Corinthiis. Sueto. in Calig. c. 18. L. 1. & 2. 3. de specta. lib . 11. C. titu. 40. & l. vni. de expens. ludo.
. de specta. lib. 11. C. titu. 40. & l. vni. de expens. ludo. eo. lib . 12. titu. 41. de quib. Alex. ab Alex. libr. 6. c
itu. 41. de quib. Alex. ab Alex. libr. 6. c. 19. de quibus Valturius, lib . 12. c. 32. de re milita. Valer Max. lib. 2. titu
c. 19. de quibus Valturius, lib. 12. c. 32. de re milita. Valer Max. lib . 2. titu. 1. in mote ludor. idem lib. 2. c. 1. in
c. 32. de re milita. Valer Max. lib. 2. titu. 1. in mote ludor. idem lib . 2. c. 1. in P. Rutilio. ca. pro dilectione, de c
sermo. de conuersio. ad cleri. c. 12. D Basil. Mag. fermo. de legẽdis lib . gentil. Plin. lib. 4. epistol. & in proœmio
. ad cleri. c. 12. D Basil. Mag. fermo. de legẽdis lib. gentil. Plin. lib . 4. epistol. & in proœmio ad commen. sup. Esa
ai. & tomo 2. Omil. 38. in Math. ex c. 11. Matth. Clemens Alexan. lib . 3. Pædago. cap. 11. Tertul. lib, de coro. milit.
th. ex c. 11. Matth. Clemens Alexan. lib. 3. Pædago. cap. 11. Tertul. lib , de coro. milit. Plin. lib. 7. 6. 25. D. Hierony.
s Alexan. lib. 3. Pædago. cap. 11. Tertul. lib, de coro. milit. Plin. lib . 7. 6. 25. D. Hierony. in vita Hilario. tomo 1. P
tar. in apophte. Aemil. Probus, in prœ. vita. imperat. Alex. ab Alex. lib . 5. c. 16. Cœl. Rhod. lib. 8. c. 7. Dio Cass. lib
obus, in prœ. vita. imperat. Alex. ab Alex. lib. 5. c. 16. Cœl. Rhod. lib . 8. c. 7. Dio Cass. lib. 57. histo. idem, lib. 59
rat. Alex. ab Alex. lib. 5. c. 16. Cœl. Rhod. lib. 8. c. 7. Dio Cass. lib . 57. histo. idem, lib. 59. Theod & Valent. in
b. 5. c. 16. Cœl. Rhod. lib. 8. c. 7. Dio Cass. lib. 57. histo. idem, lib . 59. Theod & Valent. in l. consensu, l. 8. §.
9. Theod & Valent. in l. consensu, l. 8. §. vix quoque, de repud. lib . 5. C. tit. 17. Val. Max. lib. 6. c. 5. Sueto in
onsensu, l. 8. §. vix quoque, de repud. lib. 5. C. tit. 17. Val. Max. lib . 6. c. 5. Sueto in Octauio, c. 44. ca. donare, 86
14. de pœn. P. in c. vei. de vita & honest. cler. in. sex. Veget. lib . 6. de re milit. c. 43. Cor. Tacit. lib. 12. Anna
honest. cler. in. sex. Veget. lib. 6. de re milit. c. 43. Cor. Tacit. lib . 12. Annal. Iul. Capito. in Maximo & Balbo. 1
. quicunque, de pœn. P. l. ad bestias. l. 31. cod. l. 8. de gladiato. lib . 12. C. tit. 43. Othe, lib. 4 Chronico. c. 16. vi
ad bestias. l. 31. cod. l. 8. de gladiato. lib. 12. C. tit. 43. Othe, lib . 4 Chronico. c. 16. vide Alciat. lib. 2. Parerg. 
iato. lib. 12. C. tit. 43. Othe, lib. 4 Chronico. c. 16. vide Alciat. lib . 2. Parerg. c. 45. Nicepho. Cal. lib. 12. c. 1. t
 4 Chronico. c. 16. vide Alciat. lib. 2. Parerg. c. 45. Nicepho. Cal. lib . 12. c. 1. tomo 2. oper. Theoderit. lib. 10. hist
Parerg. c. 45. Nicepho. Cal. lib. 12. c. 1. tomo 2. oper. Theoderit. lib . 10. hist. Tripart. c. 2. idem Nicepho. lib. 7. c
tomo 2. oper. Theoderit. lib. 10. hist. Tripart. c. 2. idem Nicepho. lib . 7. c. 46 Sozomen. lib. 2. histor. Tripart. c. 9.
t. lib. 10. hist. Tripart. c. 2. idem Nicepho. lib. 7. c. 46 Sozomen. lib . 2. histor. Tripart. c. 9. Tatian. Orat. con. Græ
cos. Beat. Rhena. in annotatio. in Tertulia. de corona milit. Petrar. lib . 5. Epistol. epist. 73. c. 1. & 2. de torname
ilit. Petrar. lib. 5. Epistol. epist. 73. c. 1. & 2. de tornamen. lib . 5. Decret. tit. 13. ca. monomachiam, 2. q. 4. c.
tit. 13. ca. monomachiam, 2. q. 4. c. 1. de cleri. pugni. in duello, lib . 5. Decret, tit. 14.
2 (1609) De spectaculis pp. 127-188
itur populi multitudo. « Ille sit publicus inimicus. » Augustinus ait lib . II. de civit. Dei cap. XX. « cui hæc fœlicitas d
ntos, unde Ludorum vox, Tertullianus de spectaculis c. V. et Isidorus lib . XVIII. etymolog. c. XVI. affirmatum reliquere, a
ios dictos, ait, quasi lydios, quos ludiones Livius vocat Decadis VI. lib . VII. Eandam vocis notationem indicat Valerius Ma
t Decadis VI. lib. VII. Eandam vocis notationem indicat Valerius Max. lib . II. c. I. ubi de ludorum more agit. Porro specta
Græco comprehensa. GREC GREC GREC GREC Omnino Tertullianum lib . de spectaculis ludos omnes tribuit « in Circense
nuæ exercentur, eoque gymnasia Minervæ sacra erant, uti Salvianus ait lib . VI. de providentia, quoniam in ejus deæ tutela a
tos bigis quasi lunæ, quadrigis solis imitatione, uti Cassiodorus ait lib . III. epistola LI. ad cursum incitabant, a carcer
tas terminabant. Neptuno etiam ii ludi dicati erant, uti ex Lactantio lib VI. c. XX. et Salviano colligimus, quoniam in Nep
etiam eos ludos sacros fuisse ex Ovidio et Tacito colligit Marlianus lib . IX. c. V. de antiquæ Romæ topographia, neque cau
tram humiliori loco positam saltatoribus servientem, tametsi Isidorus lib . XVIII. cap. XLIV. pulpitum et orchestram idem fa
onstabat, quasi in unum juncta duo theatra seu visoria (ut Cassiodori lib . V. epistola XLII. verbis utamur) majori longitud
fuisse Romæ theatra suspicari libet, quale illud Curionis apud Plinum lib . XXXVI. e lapide amphitheatrum primum Statilii Ta
tes spectabant equestria, unde populus popularia. Hæc ex Justo Lipsio lib . de amphitheatro, paucis commutatis desumpta sunt
sumpta sunt. Quæ de circo dicturi sumus ex Tertulliano, Cassiodoroque lib . III. epist. L. et Isidoro collegimus, atque alii
i Dionysius et Livius aiunt, deinde a Cæsare dictatore Plinius auctor lib . XXXVI. cap. XV. iisdem vestigiis longitudine sta
xtantibus mœnium instar, unde ad oppidum ire dicebatur, uti Varro ait lib . IV. Ausonius epistola V. tredecim portas Circi f
itudinem alia ornamenta erant, quæ nemo melius Tertulliano descripsit lib . de spectaculis cap. VIII. Ac primum utrinque ter
dare, Deumve contemplare tranquilla mente possit, uti Basilius docet lib . de virginitate, unde hæc hausimus. Nullis enim f
fabulæ pronunciavit, « miseria nostra Magnus est ». Valerius Maximus lib . sexti cap. secundo. Mimus etiam, ut refert Juliu
cultoribus talibus. Quam fœditatem Arnobii verbis accusare præstabit lib . quarto adversus gentes extremo, poetarum licenti
istidis argumentis compendio recitatis ad Augustinum progrediamur qui lib . secundo de civit. Dei cap. tertio decimo antiquo
tini aut Antonii personam repræsentare patiemur ? Quod Arnobius certe lib . quarto contra Gentes extremo ab antiquis factita
quod sanxit Valentinianus Cæsar anno salutis 425. Codicid Theodosii, lib . XV. tit. V. De spectaculis, lege, Dominico, nimi
s ludis fœminæ nudabantur pudendis modo invelatis. Alexander ab Alex. lib . sexto dierum genialium ca. octavo, sed vulgati p
nis expertes, uti leges variæ indicio sunt, præsertim in C. Theodosii lib . XV. tit. VII. de scenicis l. I. II. IV. et VIII.
XV. tit. VII. de scenicis l. I. II. IV. et VIII. et IX. Tertullianus lib de spectaculis c. XVII. « Spurcitiam per mulieres
probitatis et modestiæ laude conspicuis. Deus enim, uti Basilius ait lib . de virginitate initio cum conderet animantes in
hinc Magnus fuisse vocitatus. » Quo allusit acutissime, Tertullianus lib . de spectaculis cap X. cum dixit. « Itaque Pompei
is rebus accidit ; laudabant multi accusabant alii. Sic docet Tacitus lib . XIV. productis utriusque partis argumentis, quæ
im Romanorum tempore, uti Isidorus ait, theatra Lupanaria, vocabantur lib . XVIII. Etymol. cap LII. quod ad ima theatra in c
ri notatione censoria voluerunt, uti Augustinus Ciceronis verbis ait, lib . II. de civit. cap. XIII. Quod si histriones qui
feri, agrestesque mores emolliuntur quasi igne ferrum, quod Polybius lib . quarto declarat. Arcades, quæ gens in Peloponnes
m repudiemus, tametsi multa alia similia commemorantur. Et Plutharcus lib . de musica extremo seditiones, morbosque grassant
r est, et morem virilem magis continet. Præstabit tamen ex Cassiodoro lib . II. epist. XL. et in propria disputatione de mus
posteriori Hemitonio tantum superetur. Quorum rationem ex Cassiodoro, lib . de mathematicis disciplinis, ubi de musica propr
nfamis. Quæ sunt a nobis desumpta ex Cassiodoro et Apuleio floridorum lib . I. Porro eam vim concitandi, mulcendive animi af
ad libidinem, et quidem quasi cælesti magisterio, uti Augustinus ait lib . I. Confess. cap. XVI. quod fabulis actitatis veh
antissime et omnia. Eodem pertinet locus superius ex Arnobio adductus lib . IV. adversus gentes extremo, unde pauca verba re
conjugum subdititii corporis simulatione succedere. » Augustinus II. lib de civit. Dei cap. III. quantum nocerent moribus
ac parte afferre opus erit, si illud addidero non alia causa Platonem lib . X. de Justo initio a sua republica poetas, ac no
enæ, cum Xisti vanitate. » Idem copiosius exequitur, atque elegantius lib . de spectaculis cap. IV. in hæc verba. « Igitur s
n maximo proximus, ingenio facili, copioso, suavi. Is divin. institu. lib . VI, cXX. extremo. « Vitanda ergo, inquit, specta
st ingredi, multo magis in dæmonum solemnitatibus. » Deinde Salvianum lib . VI. de providentia. Inter alia vitia quibus prov
ro qualitate auctorum, cultus est superstitionum. » Succedat Isidorus lib . XVIII. Etymolog. tribus locis eodem argumento a
accusantium. In quo numero Clemens Alexandrinus primus occurrit III. lib . Pædagogi cap. XI. prope finem inter alia quæ Chr
facta ejus, quod pomparum nomine intelligebant, sic Salvianus refert lib . VI. de providentia, sed ut sublatis theatris vox
spectacula et theatra a nostris esse institutis aliena sanxerunt. Is lib . de spectaculis c. X. « Theatrum proprie sacrariu
t. Eandem vanitatem Cyprianus exagitat epist. II aut in veteri ordine lib . II. epist. II. « Converte, inquiens, hinc vultus
crimine et eoperitior quo turpior judicatur. » Ex Cypriano Lactantius lib . VI. divin. inst. c. XX. sumpsit, cum non minori
ea libidinum oculos acuere solet. » Sic Basilius, quid Augistinus ? I lib . de consensu Evang. c. XXXIII. theatra vocat « ca
dinum, et publicas professiones flagitiorum ». De symbolo ad Catechu. lib . IV. c. I. « Deprehenderis enim et detegeris Chri
re. Quid tibi cum pompis diaboli quibus renuntiasti ? » Tum Salvianus lib . VI. de providentia, quo solet orationis impetu.
que fiebat quinto quoque anno, uti Augustinus verbis Ciceronis refert lib . II. de civit. Dei cap. XIII. Nunc vide quam sit
everitatis metu se cives omnes ad suam ætatem continuisse Tacitus ait lib . XIV. id concedere homini Christiano, ut scenicas
set quæ sunt verba legis consensu § vir quoque C. de repudiis nimirum lib . V. tit. XVII. l. VIII. Sic P. Sempronius Sophus
l aliud quam se ignorante ludos spectare ausæ, uti Valer. Max. refert lib . VI. c. V. Pater etiam exhæredare poterat filium
irum reip. pestis, morum pestem cortissimam, quod Dion Cassius refert lib . hist. LVII. et LIX. Tales scil. ab omni memoria
i ipsi ludos actitarent, pœna eos Bonifacius VIII. mulctandos censuit lib . VI. c. unico de vita et honest. cler. Clericos i
am esse a Christianis hominius repudiandam. Et certe quod Tertullian. lib . de pudicitia c. IX. publicanos negavit ex Judæor
iori tempore id institutum tenuerunt, uti Valerius Maximus est auctor lib . II. c. I. Eadem, inquiens, civitas severitatis c
nfecerat, ut Romani agones omnium. Sic Plinius qui consilio interfuit lib . IV. epistola ad Sempronium testatur. Non ergo de
re obscœna turpiaque joco agi non serio, jocus enim ut disputat Plato lib IV. de repub. sensim repit in mores, eosque petul
us assuescant, numquam legitimi probique viri evadere poterunt. » Tum lib . VII. de leg. iis cantibus adolescentium aures pu
iorum omnium irritamenta sunt ? non arbitror. Præsertim cum alio loco lib . de republ. X. initio poetas, ipsum Homerum ex ci
. Nam eo inclinabat animus, ut existimarem cum multis Cœlio Rodiginio lib . VIII. ca. VII. Petro Gregorio in syntagm. juris
ginio lib. VIII. ca. VII. Petro Gregorio in syntagm. juris part. III. lib . XXXIX. c. XXV. et aliis e republica fore si hist
jori, qua fervor juvenilis remiserit. Sic Plato faciendum existimabat lib . VII. de legibus, poetarum carminibus examinandis
tolerare. Sic Theodoricus Ostrogothorum rex apud Cassiodorum variarum lib . III. epist. LI. cum aurigæ cuidam in ea arte cel
udicium relictum, nulla certa definitione et decreto. Ergo Augustinus lib . II. de ordine ca. IV lupanaria primus sanxisse v
edendas, ut sentinæ instar in eas omnes sordes confluerent, S. Thomas lib . IV. de regim. Princip. ca. XIV. Lyra ad c. Gen.
uereg meretrices juventutis pestes in eorum republica », idem repetit lib . V. ante finem. « Nulla, inquit, fuerunt apud eos
Euphratem imperii fines aliquando protulit Genes. cap. 15. vers. 18. lib . I. Esdræ cap. 4. vers. 20. et quod in una civita
Lactantius ab adversario nostro invecta esse lupanaria ait his verbis lib . VI. cap. XXIII. « Ac nequis esset qui pœnarum me
lupanaria permittere. » Ipse Augustinus ætate et usu prudentior, tum lib . II. de civi. Dei c. XX damnare videtur lupanaria
acuerit, vel propter eos maxime qui habere privata non possunt », tum lib . XIV. cap. XVIII. Usum scortorum terrena civitas,
de concu. libr. XXV. tit. ultimo et C. de spect. et sceni. et lenon. lib . XI tit. XL. extatque in C. Theodosii lib. XV. ti
spect. et sceni. et lenon. lib. XI tit. XL. extatque in C. Theodosii lib . XV. tit. VIII. de leno. proprie : quæ tamen cont
histrionesque aula exegisse. Sic Galliæ annales, Gaguinus, et Æmilius lib . VII. Utinam o utinam Ludovice viveres, aut poste
am transigant, quod Espencæus prior de continentia sacerdotum sensit. lib . III. cap. IV. Deinde Navarrus doctus in primis J
cui assueverunt, quam iis qui cælibatum coluerunt, recte Tertullianus lib . I. ad uxorem virginis et viduæ collatione facta.
icis immortalem laudem habet, Evagrio li. III. c. XXXIX. et Nicephoro lib . XVI. c. XL. Verum ipsa Evagrii verba latina fact
est illud temperaturus, non domum fœneratori locare ca. I. de usuris lib . VI. Deinde nemini licet occasionem peccandi alic
quuntur in eamdem sententiam magna dicendi libertate. Præterea Sozom. lib . V. hist. c. X. cum Marcus Arethusius Constantini
bjecit ad non dubium exitium, tormenta crudelissima. Quid Theodoritus lib . V. hist. Eccles. c. XXXVIII. cum Audas Episcopus
s anathemate involui putet, quod alioqui sancitum est c. I. de usuris lib VI. ergo ratio altera commodior nobis videbatur e
aurii de quibus agimus, in circo Flaminio edebantur, teste M. Varrone lib . IV. de lingua Latina. Iidem diis inferis institu
imus Constantinus Magnus devicto Licinio sustulit, uti Nicephorus ait lib . VII. c. XLVI. Sed repetitum morem incuria alioru
us monachus, sic Nicephorus vocat li. XIII. c. I. Theodoretum secutus lib . V. hist. c. XXVI. Nam Otho Frisin. lib. IV. Chro
II. c. I. Theodoretum secutus lib. V. hist. c. XXVI. Nam Otho Frisin. lib . IV. Chron. c. XVI. Dirimachium dixit. Is cum spe
pti gladiatores Constantinum Cæsare sustulit. l. II. de gladiatoribus lib . XI. tit. XLIII. ne omnino gladiatores essent san
3 (1608) Traitté contre les masques pp. 3-36
instituées en l’honneur des Idoles dictes Festus, Tertull. Herodian. lib . 1. Concil. Constantin 6. c. 6. Liuius decad. 2.
Herodian. lib. 1. Concil. Constantin 6. c. 6. Liuius decad. 2. Inst. lib . 43. Macrobius. Herodianus lib. 1. Matronalia, Sa
tantin 6. c. 6. Liuius decad. 2. Inst. lib. 43. Macrobius. Herodianus lib . 1. Matronalia, Sacra Deæ Magnæ, Brumalia, Oscill
natiuité de Rhemus & Romulus masquez couroient les ruës, Festus lib . 3. in Crepi. & tenant en leurs mains des ma
euesque de Maience au Pape Zacarie, & aux Surius to. 3. Non Iun. lib .6.c. 193. Capitulaires de S. Charlemaigne, que ce
in. Geruas. Tilleber. m. s. l. 1. c. 2. Alanus de quadri part. doctr. lib . 1. c. 2.3.4.m. s. 2. Corinth. 2.4.16. Il est cer
alement ils exerçent leurs puissances sur leurs creatures, Burchard. lib . 5. c. 19. de consecr. dist. 2. c. 21. en sorte q
ouleurs du Paganisme : Sermo 17. to. 10. Edit Louan Durandus Mimaten lib . 6. tit. 15. Pioch hist. Lombard. c. 16. Homel. 1
11. c. 18. Burchard. 10.17.c. 10 c. 62. can. 16. Can. c. 80. cap. 74. lib . 10 & 19. parij. pannorm. 26. q. vlt. li. 12.
uperstitions : de sorte que Innocent 3. s’escrie Collec. 3. decret. lib . 3 tit. 1. c. 4. de ce qu’on faict des ieux de th
armant & animant contre l’innocence de ce Philosophe. Herodian. lib . 1.Materne desguisé aux festes de la Déesse Pesin
ns de bien, par les Comediens & Satyriques masquez. Roman. antiq. lib .La Déesse des Comediens Polyhynnia se void esleue
aussi Legis Longob. tit. 76. §. 1. & tit. 116. §. 1. Ocier. Impe. lib . 3. c. 87. vbi supra. C. cum decorem de vitæ &
u’est vn espouuentaire & vn pourtraict masqué, Cœl, Aurel. Chron lib . 1. c. 4. Guillel. Aruernus. Paris. Episc. de mor
ua mulier. Concil. Braccar. c. 80. Pont. Rom. tit. 7. c. 1. Burchard. lib . 10. c. 39. Iuo par. 11. cap. 64.Les Conciles de
sme de l’annee, & 40. iours apres la Penthecoste  : Gregor. Tur. lib . 10. c. vlt. S. Perpete de Tours l’auoit long te
S. Gregoire de Tours appelle village) Greg. Turo. de miracul. mart. lib . 1. c. 87. vn prestre nommé Epachius des plus not
sons qui s’y font, par les merites des reliques de la vierge que Vet. lib . m.s. in arch. matris Eccles. Les origines de Cla
us. Masquer est idolatrer. Glossar. Vet. Festus, Tertull. Herodian. lib . 1. Concil. Constantin 6. c. 6. Liuius decad. 2.
Herodian. lib. 1. Concil. Constantin 6. c. 6. Liuius decad. 2. Inst. lib . 43. Macrobius. Herodianus lib. 1. Gelasius ibid.
tantin 6. c. 6. Liuius decad. 2. Inst. lib. 43. Macrobius. Herodianus lib . 1. Gelasius ibid. Festus lib. 3. in Crepi. To
. Inst. lib. 43. Macrobius. Herodianus lib. 1. Gelasius ibid. Festus lib . 3. in Crepi. To 1. Epist. decret. To. 2. Epis
To 1. Epist. decret. To. 2. Epist. decret. Surius to. 3. Non Iun. lib .6.c. 193. Masquer est heresie. S. Irenæus, Epiph
in. Geruas. Tilleber. m. s. l. 1. c. 2. Alanus de quadri part. doctr. lib . 1. c. 2.3.4.m. s. 2. Corinth. 2.4.16. Burchard.
ri part. doctr. lib. 1. c. 2.3.4.m. s. 2. Corinth. 2.4.16. Burchard. lib . 5. c. 19. de consecr. dist. 2. c. 21. Tertullia
nuar. & de Lazaro. Sermo 17. to. 10. Edit Louan Durandus Mimaten lib . 6. tit. 15. Pioch hist. Lombard. c. 16. Homel. 1
11. c. 18. Burchard. 10.17.c. 10 c. 62. can. 16. Can. c. 80. cap. 74. lib . 10 & 19. parij. pannorm. 26. q. vlt. li. 12.
in cap. cum decorem de vita & honest. cleric. Collec. 3. decret. lib . 3 tit. 1. c. 4. Synod. Trullensis c. 62. Can.
§.2. Genes. c. 28. 2. Pædag. cap. 10. Eunapius in Ædesio. Herodian. lib . 1. Anno Chr. 1394. Guag. Serres. Roman. antiq.
sio. Herodian. lib. 1. Anno Chr. 1394. Guag. Serres. Roman. antiq. lib . Petron. in Saty. & ex eo Ioan. Salib. Sueton
26. Legis Longob. tit. 76. §. 1. & tit. 116. §. 1. Ocier. Impe. lib . 3. c. 87. vbi supra. C. cum decorem de vitæ &
pra. C. cum decorem de vitæ & honest. Cleric. Cœl, Aurel. Chron lib . 1. c. 4. Guillel. Aruernus. Paris. Episc. de mor
ua mulier. Concil. Braccar. c. 80. Pont. Rom. tit. 7. c. 1. Burchard. lib . 10. c. 39. Iuo par. 11. cap. 64. Homel. 10. Sy
alar. l. 1. c 36. & l. 4. cap. 37. Lib. 6. c. 184. Gregor. Tur. lib . 10. c. vlt. Concil. Matisco 1. 6. 9. In Catal
ij. Helgaldus de vita Roberti Regis. Greg. Turo. de miracul. mart. lib . 1. c. 87. Idem de vitis patr. c. 8. Greg. Turo
gestis Philippi Aug. A.C. 1187. Petr. Vener. l.1. de mir. c. 1. Vet. lib . m.s. in arch. matris Eccles. Les origines de Cla
4 (1694) Lettre d’un théologien « Lettre d'un théologien » pp. 1-62
r de la vénération pour l’autorité de nos Pères« Veneranda quide etc » lib . III. contra Academic. cap. 20. , il n’a pas ente
ce pût être : mais, comme a fort bien remarqué « Plane nusquam, etc. » lib . I. De spectac. cap. 16. Tertullien, nous n’y tro
us servir de cette Règle de saint Cyprien « Praeceptorum loco, etc. » lib .I , de Spect. in princip., que la raison doit exp
ns l’Eglise. N’est-ce pas contre l’excès de « Hoc igitur modo, etc. » lib . De spectac. Cap.17. la Comédie, par exemple, que
’en parler… « Qui pourrait traiter, dit-il« Quid enim integro, etc. » lib . 1. de gub. Dei. m , de ces représentations hont
mposent elles-mêmes de les rapporter ? » « Hystrionum quoque, etc. » lib . 1. cap. 22. Lactance n’est pas si réservé : voic
re du peuple, des femmes débauchées, etc. » « Pater verborum , etc. » lib . 1. de ludis c. 20.  » Jugez si le reste que dit
hose de fort beau. Saint Cyprien« Sed ut ad scaenae, etc. » Cyprianus lib .I . de spectaculis. Delectatio nimis, etc. Idem.
e spectaculis. Delectatio nimis, etc. Idem. Epist.ad Donatum. Hieron. lib . I. advers. Jovinianum. Aug.2. de civ. Dei. cap.
ue vous consultiez les Auteurs profanes. Valère Maxime In Floralibus, lib .II [Valer. Max., lib.II, cap.X, 7]. ne vous sera
s Auteurs profanes. Valère Maxime In Floralibus, lib.II [Valer. Max., lib .II, cap.X, 7]. ne vous sera peut-être pas suspect
à commettre les plus grands crimes ? » « Quid inter hac, etc. »Cypr. lib . de spect.  » Il n’est donc besoin que des lumièr
ondamner que d’en reprendre l’excès. Saint Cyprien« Quod David, etc. » lib . De spectaculis. en parlant de David qui dansa d
Can. 79. Trullau. Syn. Can. 50. Justin novell. Cod. Episc. et Cleric. lib . 17. In Le Pédagogue. tous les Jeux que contre la
se souvenir de ce qui se disait aux Comédies« Talia sunt quae, etc. » lib . 6. de Provident. , que l’on ne tombât dans quelq
maverunt esse ludum vita nostra. » .c.18. « Non ita generati », etc. lib . I. de Officiis. ne nous a pas fait naître uniq
te : mais souffrez, Monsieur, que je vous réponde avec un AncienPline lib . 5. épître., que ce n’est pas ma Lettre qui est e
», Alexand.III. Epitre 19, ad Upsal. Episc. c « Veneranda quide etc » lib . III. contra Academic. cap. 20. « Plane nusquam,
uide etc »lib. III. contra Academic. cap. 20. « Plane nusquam, etc. » lib . I. De spectac. cap. 16. « Praeceptorum loco, e
uam, etc. »lib. I. De spectac. cap. 16. « Praeceptorum loco, etc. » lib .I , de Spect. in princip. « Cum sacrum et venera
quod est dirigibile », art.3. in corpore. « Hoc igitur modo, etc. » lib . De spectac. Cap.17. « Quid enim integro, etc. »
ur modo, etc. » lib. De spectac. Cap.17. « Quid enim integro, etc. » lib . 1. de gub. Dei. m « Hystrionum quoque, etc. »li
im integro, etc. » lib. 1. de gub. Dei. m « Hystrionum quoque, etc. » lib . 1. cap. 22. « Pater verborum , etc. » lib. 1. d
Hystrionum quoque, etc. »lib. 1. cap. 22. « Pater verborum , etc. » lib . 1. de ludis c. 20. « Sed ut ad scaenae, etc. »
etc. » lib. 1. de ludis c. 20. « Sed ut ad scaenae, etc. » Cyprianus lib .I . de spectaculis. Delectatio nimis, etc. Idem.
e spectaculis. Delectatio nimis, etc. Idem. Epist.ad Donatum. Hieron. lib . I. advers. Jovinianum. Aug.2. de civ. Dei. cap.
crae, etc. » Alexander ab Alexandro 166 dierum genit. In Floralibus, lib .II [Valer. Max., lib.II, cap.X, 7]. Epître 97. «
r ab Alexandro 166 dierum genit. In Floralibus, lib.II [Valer. Max., lib .II, cap.X, 7]. Epître 97. « Blasphemabatur praet
hieu. « A spectaculo, etc. » Canon 2. « Quid inter hac, etc. »Cypr. lib . de spect. « Barbari quidem ipsi, etc. »homélie
a Deo, etc. »liber De spectaculis, chapitre 10. « Quod David, etc. » lib . De spectaculis. « Dico quod Ludus, etc. »in 4.
Can. 79. Trullau. Syn. Can. 50. Justin novell. Cod. Episc. et Cleric. lib . 17. In Le Pédagogue. Livre 3 chapitre 1. Homé
Nam de fabularum, etc. »Pet. Bloesensis Ep. « Talia sunt quae, etc. » lib . 6. de Provident. Ubi sup. artic. 2. in corpora
maverunt esse ludum vita nostra. » .c.18. « Non ita generati », etc. lib . I. de Officiis. « Memento peregisse te, etc. »P
unt, etc. »in 3.Decret cap. 12 cit. I. cum decorem domus Dei. Pline lib . 5. épître. « Doctrina mea non est mea. » « Actio
u, Académie des Inscriptions, 16 nov. 1888). g. [NDUL] Vitae Patrum, lib . II, cap.XVI, et lib. VIII, cap. LXIII. i. [NDU
iptions, 16 nov. 1888). g. [NDUL] Vitae Patrum, lib. II, cap.XVI, et lib . VIII, cap. LXIII. i. [NDUL] Homil., VI in Matt
Ante finem. j. [NDUL] Exode, XXXII, 6. k. [NDUL] Gregoire, Moral., lib . XXXI, cap. XVII. l. [NDUL] Bibliothèque des Pèr
l’antiquité et qui d’ailleurs, au témoignage de Cicéron (ad Atticum, lib .VI, 1), a été révoqué en doute par Eratosthène. E
5 (1632) De spectaculis theatralibus pp. 339-351
blique quidem perstricto ab histrionibus, qui etiam ut August. notat, lib . 2. de civit. Dei, cap. 8. in multa quamvis rerum
convitiis in Deos suos, quorum probra evulgabant. Unde illud Arnobii lib . 4. adversus gentes, sub finem. «  Quin et ille i
s etiamnum habentur qui talibus exercentur. Unde non immerito August. lib . 2. de civitate Dei, veteres Romanos sugillat, qu
lis prohibuerint, quasi Deorum cultui non convenientes ; quod Tacitus lib . 14. his verbis testatur ; « Quanquam, inquit, re
antur, imitantur, fiunt miseris et religiosa delicta. » August. etiam lib . 2 de Civit. Dei cap. 3. quantum nocerent moribus
dicitia Theatri, cum atrocitate arenæ, cum Xisti vanitate. » Et c. 4. lib . de spectaculis. « Igitur si ex Idololatria unive
, scilicet per Idololatriam. » Idem argumentum persequitur Lactantius lib . 6. Divin. Institut. c. 20. extremo, « Vitanda, i
os, tanquam perniciosos et exitiales, a turpitudine. Clemens Alexand. lib . 3. Pædag. cap. 11. inter alia quæ hominibus Chri
pudens non proferunt qui risum moven scurræ et histriones ! » Tertul. lib . de spectac. c. 10. « Theatrum, inquit, proprie s
limenta vitiorum historinicis gestibus inquinari ? et c. » Lactantius lib . 6. divin. Instit. cap. 20. « In scenis quoque ne
ec per aures corruptrices, animarum melodiam audire. » August. autem. lib . 1. de consensu Evan. c. 33. theatra vocat « cave
aveas turpitudinum, et publicas professiones flagitiorum ». Salvianus lib . 6. de provid. argumentum hoc multis persequitur,
ir quoque. C. de repud. Ideo P. Sempronius Sophus teste Valer. Maximo lib . 6. cap. 5. uxori libellum repudii dedit, nullam
empe pestis Reipub. certam morum pestem, ut legitur apud Dionem Cass. lib . 57. et 59. Nam ab omni hominum memoria tales hab
s in Apophteg. autor est. De Massiliensibus memorat Valerius Maximus, lib . 1. cap. 6. eos « nullum aditum in scenam mimis d
Rhodigini ex Seneca Philosopho gravem considerationem, Antiqua. lect. lib . 8. ca. 7. « Cæterum, inquit, quacumque ex causa
6 (1647) Traité des théâtres pp. -
lamité publique, nous apprenons par les Auteurs AnciensValère-Maxime, lib . 2. cap. 4. Macrobe, Saturnales, lib. 1. cap. 20.
es Auteurs AnciensValère-Maxime, lib. 2. cap. 4. Macrobe, Saturnales, lib . 1. cap. 20. j , que les attribuant à l’ire de ce
’horreur. Il se lit en l’Histoire Ecclésiastique Hist. Eccl. Ruffin, lib . 2. cap. 29. m , que quand les Idoles des Païens
ailleurs l’Auguste Sénat de Paris, en la même année 1514Des Barres in lib . tert. de spectac. t , prononça tout le même Arrê
tes et en voir de pernicieuses »Augustin, De Symbolo ad catechumenos, lib . 2. v , qui sont les mots de saint Augustin. De v
e elles qui y était allée chaste, qui en revenait impudique »Cyprien,  lib . 2. epist. 2. x . Ni non plus Lactance, qui ayant
qu’on les feint»Lactance, De Divinis Institutionibus adversus gentes, lib . 6, cap. 20. y  », ajoute que les jeunes hommes e
n être point ému. Aussi LactanceLactance, De Divinis Institutionibus, lib . 6. cap. 20. en a fait jadis l’observation, et di
ande vogue ; Ce qui ayant été remarqué par PlatonPlaton De Republica, lib . 10., à qui toute l’antiquité a donné le nom de d
x conditions, qui montrent combien il les condamnaitPlaton De Legibus lib . 7.. Premièrement il ne permet point à aucun Cito
. C. Son Disciple Aristote n’a pas été éloigné de son avis Politique, lib . 7. au  : Car il recommande qu’on retienne les en
ignons un autre Philosophe, dont Aulu-Gelle a fait mentionAulu-Gelle, lib . 20, cap. 3. aw , qui tenant Ecole publique, et v
J.C. et dont Valère Maxime Valère-Maxime [Dits et faits mémorables], lib . 2. cap. 6., dit que jusques à son temps, qui éta
i nous n’approuvions les crimes qui y sont représentés  Tusculanarum, lib . 4, n. 11. ba  ». En suite le Sage Sénèque en a d
Sage Sénèque en a dit son avis avec une liberté tout entièreSénèque, lib . 1, Epist. 7. bb . >« Il n’y a rien (disait-i
qui artis ludicra, pronuntiandive causa, in scænam prodierit Digest. lib . 3, de his qui infamia, tit. 2. par. 1. bd  ». Il
voir épouser la fille de l’un d’entre eux, comme de cet EsopeMacrobe, lib . 3, cap. 7. bg , tant renommé, qui après des prof
cent mille écus, selon la supputation qu’en a fait BudéBudé, De Asse, lib . 5. bh  : Mais vu l’infamie de cette profession,
œurs et étaient pernicieux à la République »Alexander ab Alex[andro]. lib . 6, cap. 19. bj. Longtemps après, sous l’Empereur
l’Ordre des Chevaliers d’aller avec eux parmi la rue Annales. Tacite, lib . 1. bk Et quant à eux il leur fut fait expresse
es rendez vous d’impudicité »bu ». Saint Cyprien son DiscipleCyprien, lib . 2, ep. 2. bv , les qualifie à son exemple, « une
on y enseigne « les adultères, et toute corruption de mœurs Lactance, lib . 6. cap. 20. bw  ». Lactance après eux, a employé
rice, Evêque de GaièteFrancesco Patrizi, De Institutione Respublicae, lib . 2. cp , qui a été de grand nom, et a fait un ouv
Nous trouvons en Eusèbe Eusèbe, De Demonstratione Evangelica Libri X, lib . 8 cap. 1. db qu’un faiseur de Tragédies Grec, q
hom. 6.h Tertullien, De Spectaculis, cap. 6. et 7. i Valère-Maxime, lib . 2. cap. 4. Macrobe, Saturnales, lib. 1. cap. 20.
cap. 6. et 7. i Valère-Maxime, lib. 2. cap. 4. Macrobe, Saturnales, lib . 1. cap. 20. j Tertullien, De Spectaculis, in Pr
is, in Præfat. k Tertullien, De Idololatria. l Hist. Eccl. Ruffin, lib . 2. cap. 29. m Nicole Gilles en sa vie fol. 85.
aculis cap. 10. r Arrest de Papon liv. 23, tit. 7. s Des Barres in lib . tert. de spectac. t Tertullien, De Spectaculis,
en, De Spectaculis, cap. 10. u Augustin, De Symbolo ad catechumenos, lib . 2. v Chrysostome, In cap. 2. Matthaei homilia 6
s, lib. 2. v Chrysostome, In cap. 2. Matthaei homilia 6. w Cyprien,  lib . 2. epist. 2. x Lactance, De Divinis Institution
2. epist. 2. x Lactance, De Divinis Institutionibus adversus gentes, lib . 6, cap. 20. y Tertullien, De Spectaculis, cap.
Esaiae “vidi Dominum, etc”. ab Lactance, De Divinis Institutionibus, lib . 6. cap. 20. Tertullien, De Spectaculis, in Præf.
Psal. 118. an Plutarque en la vie de Solon. aq Platon De Republica, lib . 10. Platon De Legibus lib. 7. Politique, lib. 7
la vie de Solon. aq Platon De Republica, lib. 10. Platon De Legibus lib . 7. Politique, lib. 7. au Aulu-Gelle, lib. 20,
Platon De Republica, lib. 10. Platon De Legibus lib. 7. Politique, lib . 7. au Aulu-Gelle, lib. 20, cap. 3. aw Valère-
ib. 10. Platon De Legibus lib. 7. Politique, lib. 7. au Aulu-Gelle, lib . 20, cap. 3. aw Valère-Maxime [Dits et faits mé
elle, lib. 20, cap. 3. aw Valère-Maxime [Dits et faits mémorables], lib . 2. cap. 6. Plutarque, és Dits notables des Lacéd
démoniens. ay Tertullien, De Spectaculis, cap. 6. az Tusculanarum, lib . 4, n. 11. ba Sénèque, lib. 1, Epist. 7. bb Di
e Spectaculis, cap. 6. az Tusculanarum, lib. 4, n. 11. ba Sénèque, lib . 1, Epist. 7. bb Digest. lib. 3, de his qui inf
culanarum, lib. 4, n. 11. ba Sénèque, lib. 1, Epist. 7. bb Digest. lib . 3, de his qui infamia, tit. 2. par. 1. bd 59.
Digest. lib. 3, de his qui infamia, tit. 2. par. 1. bd 59. Digest. lib . 23. tit. 2. par. 44 bf. Macrobe, lib. 3, cap. 7.
t. 2. par. 1. bd 59. Digest. lib. 23. tit. 2. par. 44 bf. Macrobe, lib . 3, cap. 7. bg Budé, De Asse, lib. 5. bh Alexan
. 23. tit. 2. par. 44 bf. Macrobe, lib. 3, cap. 7. bg Budé, De Asse, lib . 5. bh Alexander ab Alex[andro]. lib. 6, cap. 19
. 3, cap. 7. bg Budé, De Asse, lib. 5. bh Alexander ab Alex[andro]. lib . 6, cap. 19. Annales. Tacite, lib. 1. Nicole Gi
. 5. bh Alexander ab Alex[andro]. lib. 6, cap. 19. Annales. Tacite, lib . 1. Nicole Gilles en la Vie de Philippe Auguste.
pectaculis , cap. 10. br Marg.] Tertullien, De Spectaculis. Cyprien, lib . 2, ep. 2. bv Lactance, lib. 6. cap. 20. bw Amb
g.] Tertullien, De Spectaculis. Cyprien, lib. 2, ep. 2. bv Lactance, lib . 6. cap. 20. bw Ambroise, in Psal. 5. bx Basile
, cap. 2, hom. 6. cl Francesco Patrizi, De Institutione Respublicae, lib . 2. cp Chrysostome, in Ps. 119 to.1. ct Prov. 2
 7. cu Pseau. 50. da Eusèbe, De Demonstratione Evangelica Libri X, lib . 8 cap. 1. db 1 Tim. 6.9. dc Deut. 21.12. dd T
. 17. dz Rom. 13.13, 1. Cor. 14.26. ea Rom. 13.2. eb Gal. 1.8. ed lib . 2. ep. 6. eg Matt. 18.17. eh 1 Cor. 11.16. ei
7 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre XXI. Les spectacles condamnés par les auteurs profanes anciens et modernes. » pp. 179-182
des raisons invincibles contre. » 40. [NDA] Cicer. de Nat. deor. lib . III. idem. Tuscul. lib. IV. 41. [NDA] Senec. Ep
contre. » 40. [NDA] Cicer. de Nat. deor. lib. III. idem. Tuscul. lib . IV. 41. [NDA] Senec. Epis. VII. 42. [NDA] Mar
m. Tuscul. lib. IV. 41. [NDA] Senec. Epis. VII. 42. [NDA] Martial. lib . XXXVII, Epig. iii. 43. [NDA] Aristot de Republ
[NDA] Martial. lib. XXXVII, Epig. iii. 43. [NDA] Aristot de Republ. lib . VII, cap. x. 44. [NDA] Plato. Dialog. x.
8 (1671) La défense du traité du Prince de Conti pp. -
cer leurs libéralités envers quelques-uns au préjudice des autresIdem lib . 2. epist. 7.. Qu’ils doivent garantir les pauvre
garantir les pauvres de l’oppression des riches, et des puissantsIdem lib . 3. epist. 20.. Enfin qu’ils ne doivent rien omet
roisième âge de la vie spirituelle, où, selon Saint AugustinS.August. lib . De vera Relig. cap. 26., la partie inférieure s’
s tempestatibus, ac fructibus sustinendis atque frangendis. » S. Aug. lib . De vera Relig. cap. 26., où l’on commence à entr
æternam vitam usque ad totam oblivionem vitæ temporalis. » S. August. lib . de vera Relig. cap. 26., l’homme se renouvelant,
dont la jouissance lui faisait quelque juste peineS. Gregorius Papa. lib . 5. epist. 10. et lib. 6. epist. 9.. Et comme sel
i faisait quelque juste peineS. Gregorius Papa. lib. 5. epist. 10. et lib . 6. epist. 9.. Et comme selon les règles des sacr
liud majus, et aliud brevius est, quod iam pariter non est. » S. Aug. lib . 1 de civit. Dei cap. 11., soit que leur vie soit
uli, qui perfectam vult consequi remissionis gratiam. » Magist. sent. lib . 4 Dist. 16., « Que les Pénitents qui désirent ob
stultissime, et plena sunt futilitatis, summæque levitatis. » Cicero lib . 2. De natura Deorum. , comment des choses nature
os semper pura, integra, incorrupta mente et voce veneremur. » Cicero lib . 2. de natura Deorum. ,rejeté et condamné toutes
m ludendo potius delectaret, quam fallendo deciperet. » S. Augustinus lib . 6. de civit. Dei cap. 10., ce qu’ils blâmaient :
 ; inter alia cœlestis iræ placamina instituti dicuntur. » Tito Livio lib . 7. Decad. I.. « La peste continua tout le long d
civili sanguine scenicorum portentorum gratia macularunt. » Val. Max. lib . 2. cap. 4., de ce qui regarde les combats qui en
gitis, mala exempla in eos redundare qui faciunt ? » Seneca Epist. 7. lib . 2.,ne sont rien autre chose que des homicides. L
eos facere qui cæsorum hominum delectentur sanguine ? » Plutarch. In lib . De superstit. . Quant aux autres jeux non sangla
mbitiosior, luxuriosior, immo vero crudelior, et inhumanior. » Senec. lib . 1 Epist. 7., de plus pernicieux, ni de plus nuis
ssimi : sed non tui stomachi, conjecturam enim facio de meo. » Cicero lib . 7. Epist. ad Famil. Ep. I., ou quelque autre ind
æ natus et educatus in divinis rebus invenit. » Varro apud S. August. lib . 4. de Civit.Dei cap. 1., le plus docte des Païen
mille subsellia posuisse, sedensve ludos spectare vellet. » Val. Max. lib . 2. cap. 4. ; « Afin de ne pas dresser des trônes
borum, neque Comœdiarum spectatores esse sinat Legislator. » Aristot. lib . 7. Politic. c. 17.». Pourquoi l’Empereur Julien
rdotes hortare, ut ad Theatrum non accedant. » Sozomen. Hist. Eccles. lib . 5. c. 16. ? Pourquoi aurait-on défendu aux femme
hletarum spectaculo muliebrem sexum omnem submovit. » Suet. in Octav. lib . 2. ? Si les Romains eussent cru que tous les Jeu
, nihil aliud quam se ignorante ludos ausam spectare. » Valer. Maxim. lib . 6. cap. 3.. » Si la ville de Marseille eût été
a spectandi consuetudo, etiam imitandi licentiam sumat. » Valer. Max. lib . 2. cap. 6., garde si exactement la sévérité de s
m Scenæ Pantomimi, certaminibus sacris prohibebantur. » Tacit. Annal. lib . 24., eussent la liberté de monter sur le Théâtre
ludi in honorem aguntur Deorum, vel cum Feriæ observantur. » Macrob. lib . 1. Saturn. C. 16. : « Les Fêtes comprennent les
Asiæ cervicibus, veluti jugum servitutis imponeret. » Justin. in fine lib . 6. : « La mort d’Epaminondas contribua aussi bea
ludosque instaurari suo decreto jussit Senatus. » Dionis. Halicarnas. lib . 7. ». Il est question de savoir quelle était la
ous l’apprend « Circus erit celeber Pompam, numeroque Deorum. » Ovid. lib . Fast.  : « Les Jeux du Cirque , dit-il, seront s
constituendarum causa dici. Dictus P.Valerius Publicola. » Tit. Liv. lib . 7., qu’on élût un Dictateur pour établir les Fêt
ajus Imperium erat, solenne clavi figendi translatum est. » Tit. Liv. lib . 7., « Le pouvoir de faire cette cérémonie a pass
mpe, dit Varron « Pompa populo ingrata fuit, quia ludis mora. » Varro lib . 4. de ling. Lat. , c’est-à-dire la cérémonie sa
nequaquam tamen sine Deorum titulo fiebant. » Jul. Scaliger. Poëtic. lib . I. c. 28., qu’on n’allât aux Jeux que pour se di
ectentur ut ipsæ. » « Ille locus casti damna pudoris habet. » Ovid. lib . 1. de arte amandi. , vont au Théâtre pour voir,
ta licentia non est. » « Hic sedet ignoto juncta puella viro. » Idem lib . 2. Trist. , le Cirque, car la licence y est si g
le témoignage d’Ovide « Ludi quoque semina prebent nequitiæ. » Ovid. lib . 2. Trist. , « ces Jeux jettent dans l’âme les se
que selon Properce « Illic te multi potentur corrumpere ludi. » Idem lib . 2. Eleg. [NDE] L’attribution correcte serait Pro
i. » Idem lib. 2. Eleg. [NDE] L’attribution correcte serait Properce, lib . 2. Eleg. ; « Les jeux du Théâtre corrompent les
xcogitata cultus Deorum et hominum delectationis causa. » Valer. Max. lib . 2. cap. 4. que les Théâtres ont été inventés pou
ili, sanguine scenicorum portentorum gratia macularunt. » Valer. Max. lib . 2. cap. 4., de ce qui regarde les combats qui en
« Quant à la célébration de ces Jeux sacrés, Quintilien dit Quinti. lib . 3. capit. 8. qu’elle commençait toujours par l’h
deformis, et incommoda turbæ, si id non sit, conflictatio. » Quintil. lib . 3. cap. 8. . « Il y en a qui estiment qu’on peu
ad morem Græci certaminis, varia fama, ut cuncta ferme nova. » Tacit. lib . 14. annal. « Quippe erant qui Cn. quoque Pompei
el était le sentiment de Quintilien sur ce même sujetQuintil. Instit. lib . 1. cap. 8., puisqu’encore qu’il crût que la lect
n templis : positæ sunt picturæ Herculis liberos occidentis. » Seneca lib . 10. controver. Controv. 1., sont peints dans les
ans le monde « Auxerunt hæc eadem poetæ, pictores, opifices. » Cicer. lib . 1. De natur. Deorum. . « Les Poètes, dit-il enco
figuras attribuerunt : hæc Herodotus. » Faber Stapulensis in cap. 17. lib . 7. Politic. Aristotelis.. « Il faut observer qu
plena sunt futilitatis, summæque levitatis. » Cicer. De natur. Deorum lib . 2., des Dieux comme étant sujets aux passions ;
onfinxerit, merito repudianda discernitur. » Varro apud S. Augustinum lib . 6. de civit. Dei. cap. 8., expliquent la plupart
enus, quod cautio de divinis rebus philosophantis admittit. » Macrob. lib . 1. in somn. Scipion. cap. 2., des choses véritab
erum physicon, seu naturale ; tertium civile. » Varro apud S. August. lib . 6. de civit. Dei, cap. 5. « Myticon appellant q
ibus conantur fingere Deorum, quæ nulla est, honestatem. » S. August. lib . 6. De Civitate Dei cap. 7.,tâchent par des cérém
etur ; Ista quæ urbana est, illius turpitudinem ornatur. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei. cap. 6., sème par ses fictions
m festivitatibus, et in urbium divinis rebus adverterit. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei cap. 8.,qui ont écrit de ces ch
putet, ipsa jam dicet. Fortunam ipsam anteibo fortunis meis. » Cic. lib . 4. Tusc.Quæst. ; et le Sieur Du Ryer le traduit
on sine summa esse ratione ? Scena referta est his sceleribus. » Cic. lib . 3. de nat. Deorum. . » Diogène Laërce raconte «
u. « Que dirons-nous, dit Cicéron « Quid levitates Comicæ ? » Cicero lib . 3. de nat. Deorum. ,des extravagances de la Comé
o et Cneo Scipioni, aut Cæcilius Marco Catoni maledicere. » Cicero in lib . de Republica apud S. August. lib. 2. de Civitate
arco Catoni maledicere. » Cicero in lib. de Republica apud S. August. lib . 2. de Civitate Dei, cap. 9., il y en avait une q
us in locis sacris, quam procedit ridendus in Theatris ? » S. August. lib . 6. de Civitat. Dei cap. 7. ; et Mercure sans bar
entur discernere sacra Pontificum a carminibus Poëtarum. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei. cap. 9., tâchent de distinguer
tes, dit-il « Festis insunt sacrificia, epulæ, ludi, feriæ. » Macrob. lib . 1. Saturnal. cap. 16. « Sacra celebritas est, cu
assionis imitatione immolati, et coronati sunt Martyres. » S. August. lib . 6. Confess. cap. 2., selon la coutume de l’Afriq
ula ? si fecisti, triginta dies in pane et aqua pœniteas. » Burchard. lib . 19. cap. 5. dist. 98., quelque chose semblable à
entum est ; anathema sit. » Concil. Rothomag. cap. 3. apud Burchardum lib . 10. cap. 17. et apud Ivon. Carn. part. II. c. 44
t tu, Domine, baculo disciplinæ tuæ confrigebas ossa mea. » S. Augst. lib . 6. Confes. cap. 6., que pour me rendre agréable
fait profession de la Religion Chrétienne Euseb. de vita Constantini lib . 3. cap. 52. . Il tira des Temples toutes les Ido
s. » « Orose n’avait point d’autre sentimentDissert. pag. 71. Oros. lib . 4., lorsque parlant des Théâtres Romains dans so
it autrefois Cicéron à Atticus « Pugnantia te loqui non vides. » Cic. lib . 1. Tusc. quæst. : « Ne voyez-vous pas que vous d
s. « Vous êtes, leur dit-ilTexte en grec. Euseb. de vita Constantini. lib . 4., Evêques de ceux qui sont dans l’Eglise ; c’e
ntio. 4. et Constante 3. AA. Coss. Constantius A. ad Camillinum P. V. lib . 16. Cod. Theodos. l. 3. tit. 10. de Paganis., qu
en cet endroit de l’Empereur ThéodoseSocrates l. 5. cap. 25. Sozomen, lib . 7. cap. ult. ; mais il ne devait pas ignorer que
Musicam pertinent, tam sub ipso quam deinceps exercitum est. » Zozim. lib . 4., à corrompre les mœurs et la discipline, prit
Musicam pertinent, tam sub ipso quam deinceps exercitum est. » Zozim. lib . 4., l’Auteur de la Dissertation n’aurait-il poin
èrent les jeux du Cirque avec les Tragédies et les Comédies Claudian. lib . 2. in Eutrop. Hi tragicos meminere.  ; ce que le
is docto et christiano viro plus tribui, quam deberem. » S. Augustin. lib . Retract. cap. 2., dédié à Manlius Théodorus le l
cum lingua ignea mala portendere cœlum visum est, juxta illud Lucani lib . 1. “Terris minitantem regna Cometen. » « De quo
Lucani lib. 1. “Terris minitantem regna Cometen. » « De quo Socrates lib . 6. « Tam grave, inquit, etiam imminebat periculu
ria quoque putarunt religione fore muniendam : cum perinde ac Zozimus lib . 2. licentius effutirent, ob neglectos superioris
temporibus sub Honorio rursum exhibita locuples testis est Prudentius lib . 2. adversus Symmachum, qui post decantatam Polle
omæ Gothorum enses, si concedatur Romanis spectare Circenses. » Oros. lib . 1. cap. 6., fit certainement paraître que l’acco
us invexerunt, et suis honoribus dicari exhiberique jusserunt. » Idem lib . 2. cap. 13., et vous qui feignez de n’en avoir p
s, ac meritis universi obsequium orbis impenditur. » In Cod. Theodos. lib . 15. tit. 5. l. 5.. « Nous défendons aux peuples
utat. Nihil enim sequens stat, si principale non steterit. » Salvian. lib . 6. de Providentia. , c’est renoncer à la foi par
desinat, aut repellatur a Baptismo. » Constitut. Apostolic. cap. 32. lib . 8. : « Que celui qui est attaché aux spectacles
ocuit ? hoc vel perse ipsum, vel per Apostolos prædicavit. » Salvian. lib . 6. de Provid., Quoi ? s’il nous arrive quelque b
rum cultibus communicat, quorum festivitatibus delectatur. » Salvian. lib . 6. de Provid. , se représente sur le Théâtre : t
præsunt securitas. » Sanctus Isidorus Presbiter Damiata. Epist. 185. lib . 5., fussent pleins d’infamie et d’iniquité, néan
uam turpiter occupari. » Joannes Sarisberiensi Episcopus Carnoten. in lib . 1. de nugis Curial. Cap. 8. : « Notre Siècle s’a
a tua te excidia non correxerunt, quarto perire meruisti. » Salvianus lib . 6. de Provident. . « Qui peut comprendre l’excès
nere. » Theodoricus Rex Fausto Præposito apud Cassiodorum. Epist. 51. lib . 3., qu’on croit que le spectacle du Cirque est c
t diabolo, pompis et operibus ejus. » Sanctus Isidorus Hispalensis in lib . 18. Etimolog. cap. 17., ne doit avoir aucun comm
Tragédies « Roscius Comœdias, Æsopus Tragœdias egit. » Quintil. Inst. lib XI. cap. 3. Orat., qu’il appelle Histrions ; comm
m Ciceronem ut res rationesque eorum sua solertia tueretur. » Macrob. lib . 3. Saturnal. cap. 14., que Cicéron était si bon
m, ut solus esset dignus, qui eo non deberet accedere. » S. Augustin. lib . 1. de Consensu Evangelist. cap. 33., louant un c
hoc videbit in Scena, non videbit sapiens in vita ? » Cic. de Offic. lib . 1. : « Que chacun connaisse son esprit, et que s
ussitque ut ea quotidie lectitaret et c. » Aulus Gellius noct. Attic. lib . 2. cap. 3. : « Un jeune homme riche, Disciple du
impliciter Comœdis et Citharœdis   Fibula quid præstat ? » Martialis lib . 14. Epg.. Et de là il s’ensuit que toute cette l
per quos agerentur, in infamium loco ac numero deputari. » S. August. lib . 2. de civit. Dei cap. 10., que les Athéniens ne
rum, neque Comœdiarum Sectatores esse finat legislator. » Aristoteles lib . 7. Politic. cap. 17., ne souffrent point que les
st homini si pertinacius affirmare audeat, quod ignorat. » S. August. lib . 5. Confess. cap. 5. : c’est pourquoi il faut que
us ibi homo esse debeat, quanto fuerit magis vir bonus ? » S. August. lib . 1. de consensu Evang. cap. 33., louant un certai
osæ suæ opinionis quamdam convenientiam servaverunt : et c. » Cic. in lib . 4. de Repub. S. August. l. 2. de civit. Dei, cap
lites indignabantur, contemnebantque eum. » Herodianus in Heliogabalo lib . 5., donnait les plus grandes Charges de l’Empire
rtensio causas agente, in corona frequentes extitisse. » Idem in cod. lib . 8. cap. 10., qu’Esope et Roscius, ludicra artis
dicuntur, in scena actiones suas peragebant, ut author est Vitruvius lib . 5. cap. 6. » Budaus in l. athletas, ff. de iis q
mul et qui in scenam ambitiosa ostentatione prodeunt. » Tiraquell. in lib . de nobilit. cap. 5., estime, que non seulement c
lus in tractatu de irregularit. cap.5 in fine, et Petrus Gregorius in lib . 39. Syntagm. juris cap. 5. n. 2. » Menochius lib
Petrus Gregorius in lib. 39. Syntagm. juris cap. 5. n. 2. » Menochius lib . 2. de arbitr. jud. cap. 69., enseigne sur la loi
l. Athletas ff. de iis qui not. Infam. Petrus Greg. in Syntagm. jur. lib . 39. c. 5. n. 4., divise les jeux du Théâtre, en
i dicuntur, in scena actiones suas peragebat, ut author est Vitruvius lib . 5. cap. 6. » Budæus ibid., des Comédies, et des
oquor, quæ si hæc flagitia non probaremus, nulla esset omnino. » Cic. lib . 4. Tusc. quæst., n’aurait plus du tout de lieu p
. Per hæc verba turpitudo ista confidentius perpetratur. » S. August. lib . 1. Confess. c. 16., dans un endroit de l’ Eunuq
unt spectentur et ipsæ, Ille locus casti damna pudoris habet. » Ovid. lib . 1. de art amand. , vont au Théâtre pour voir, et
rante, exclamationes, ille alicujus Prophetæ retractabit ? » Tertull. lib . de spect. c. 25., que de voir avec quel soin, av
ento, quominus Græci, Latinique Histrionis artem exercerent. » Tacit. lib . 14. , il ne veut parler ni de Tragédies, ni de C
« Ludicro Juvenalium theatro sub Nerone mox Mimos actitavit. » Tacit. lib . 3. hist.  : ce qui fait voir que ce n’était poin
rere ; sed etiam tribu moveri notatione censoria voluerunt. » Cic. in lib . 4. de Repub. . « On n’eût jamais approuvé les Co
u movetur, neque a militaribus stipendiis repellitur. » Valer. Maxim. lib . 2. cap. 4., , jamais ils ne furent notés d’infa
les Jeux, « tanquam expertes artis ludicræ », dit Tite-LiveTit. Liv. lib . 7.. Or on ne peut pas dire que les Acteurs de Co
Æsopum, Rosciumque ludicræ artis peritissimos, et c. » Valer. Maxim. lib . 8. cap. 10., « qu’Esope Acteur de Tragédie, et R
s exterminans, ut facilius domi, quam in scena erubescant. » Tertull. lib . de spect. cap. 10., maintenant aux jeux Scénique
d cum aliis multis tum ex epistolis quoque ejus declaratur. » Macrob. lib . 3. Saturn. cap. 14. que les Histrions n’étaient
 Histriones non inter turpes habitos Cicero testimonio est. » Macrob. lib . 3. cap. 14. que Cicéron témoigne que « les Histr
m laudibus non impudenter se persona Histrionis inseruit. » Val. Max. lib . 8. c. 7., un célèbre exemple de l’adresse, et de
rigæ, quibus ille amicitiarum dehonestamentis mire gaudebat. » Tacit. lib . 2. hist. : « Après venait une foule de Bouffons,
antare, quæ majores nostri ingenuis probo ducier voluerunt. » Macrob. lib . 3. Saturn. cap. 14., ce que témoigne Scipion l’A
us affumant, easque pugnas pro militia, et armis meditentur. » Tacit. lib . 14. Annal. . « On disait que foulant aux pieds l
, ut alios Equitum, Senatorumve honores admitti debeant. » Petr. Fab. lib . 1. semest. cap. 20.. La défense que Vitellius fi
Cautum severe ne equites Romani ludo, et Arena polluerentur. » Tacit. lib . 2. Histor. , défendit sévèrement aux Chevaliers
rimis Romani milites indignabantur, contemnebantque cum. » Herodianus lib . 5. in Heliogabalo., donnait les plus grandes cha
quite, cæterisque honoribus omnibus simul ac ornamentis. » Tertul. in lib . de spectacul. c. 22. et 25., et ceux qui sont ch
ctum Prætoris (quem spectaculorum administratorem diximus) quod extat lib . 3. Digestorum tit. 2. de his qui notantur infami
lieres ante horam quintam venirent in Theatrum non placere. » Sueton. lib . 2. in Octavio Augusto. : « Que l’Empereur August
æ suæ opinionis quandam convenientiam servaverunt, et c. » S. August. lib . 2. de Civit. Deicap. 9., dans les livres de la R
er quos agerentur, in infamium loco, ac numero deputari. » S. August. lib . 2. de Civit. Dei. cap. 10., étant esclaves de te
ibum, quanto minus Senatoriam Curiam dehonestari sinunt. » S. August. lib . 2. de Civ. Deicap. 13. : « Encore que les Romain
lerabilia ludorum Comœdiæ scilicet, et Tragœdiæ, et c. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 8. : « Les Comédies et les
inimicitias provocare, quam tanta deformitate lenire. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 27.. « Ce grave personnage
tas valetudinis tuæ tenuit, quominus ad ludos venires, et c. » Cicero lib . 7. Epist. ad famil. Epist. 1., ou quelque autre
nt tamen in Scenam, et Comœdias recitant. » Menoch. de arbitr. Judic. lib . 2. cap. 69., dont les Histrions sont punis par
. Per hæc verba turpitudo ista confidentius perpetratur. » S. August. lib . 1. Conf. cap. 16., nous représente un jeune homm
gédies. Dissertation pag. 219. « Et si Tertullien dit Tertull. lib . de Idolatria. que les Histrions ne gagnent pas
facto rejicitur etiam in dicto non est recipiendum. » Tertullian. in lib . de spectaculis cap. 17. et 18., de ne point aime
nterponentes, e choro canticum diviserunt spatia fabularum. » Vitruv. lib . 5. Præfat., et représentant sur l’Orchestre par
onibus expositas, aut quærelis, aut hymnis prosequitur. » Bullangerus lib . 2. de Theatro, cap. 12.. Mais comment l’Auteur d
sceret : nos illa scenæ relinquemus. » S. Basil. in Tract. de legend. lib . Gentil., les Poètes outrageux, Satiriques, et F
faire notre divertissement. « Le Stade, et le Théâtre , dit-il Pædag. lib . 3. cap. 11., peuvent bien se nommer une chaire d
sententia assumere minime est prohibitum. » Clem. Alexand. in Pædag. lib . 3. c. 11., qui est notre Pédagogue, ne nous cond
in Dramate quod inscribitur Texte en grec. » Clemens Alexand. strom. lib . 1. ; premièrement que cet Ezéchiel était un Poèt
e hoc studium prophanum apud eos habetur. » Ioseph. Antiquit. Iudaic. lib . 20. cap. 9., quelque progrès dans l’étude de la
tamen in Scenam, et Comœdias recitant. » Menochius de arbitr. Iudic. lib . 2. cap. 69. « Sexta est pœna ut donare nemo aliq
itæ pateretur, probare sua Theatris flagitia potuissent. » S. August. lib . 2. de civit. Dei cap. 9., approuvé les Comédies
es, Bouffons et Musique lascive « Mimos, ludicra, Tymalicos. » Salv. lib . 6. , sans rien imputer de leur honteux libertina
maximam, et parum congruentam fidelibus vanitatem. » S. Cyprianus in lib . de spectacul. , des vaines et inutiles occupatio
od. de spectacul. et Majolus de iregular. » Menoch. de arbitr. Iudic. lib . 2. cap. 69. , dont les Histrions sont punis par
tolerabiliora ludorum, Comœdiæ scilicet, et Tragœdiæ. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 8., ce sont les Comédies e
s âgées et plus sages qu’eux de les lire et de les apprendre Confess. lib . 3.. Et se reprochant à lui-même la complaisance
s delectabar miser, et ob hoc bonæ spei puer appellabar. » S. August. lib . 1. Conf. cap. 16., torrent funeste de la coutume
quisque, quo minus a talibus affectionibus sanus est ? » S. Augustin lib . 3. Confess. cap. 2., sinon d’une étrange maladie
arricidia, et incesta, et cothurnata scelera demonstrant. » Lactanius lib . 6. institut. divin. cap. 20.. « Je ne sais s’il
iam eorum dicta libentius capiendo. » Can. Ideo dist. 37. ex. Isidoro lib . 3. senten. de summo bono cap. 3., par lequel « i
er sæculares litteras addiscunt. » Can. turbat. dist. 37. ex Beda. in lib . Reg. lib. 2. cap. 9., est-il défendu de lire ces
es litteras addiscunt. » Can. turbat. dist. 37. ex Beda. in lib. Reg. lib . 2. cap. 9., est-il défendu de lire ces sortes de
vers « Non enim uno modo sacrificatur transgressoribus Angelis. » Ib. lib . 1. cap. 17., « c’est se perdre dans le vague de
oètes que l’on doit montrer aux Enfants, ditQuintilian. instit. orat. lib . 2. cap. 8. que l’on ne doit pas seulement choisi
dis quoque Tragœdiam, et Pindari lyram imitatus est. et c. » Sozomen. lib . 5. Eccles. Hist. cap. 17., estimant que c’était
piscopatum deponere, quam scripta sua supprimere maluit. » Nicephorus lib . 12. Eccles. Hist. cap. 34.. « Héliodore Evêque
quæcumque habent in se obscœnitatem, vel improbitatem. » Aristoteles lib . 7. Politic. cap. 17., ait soin sur toutes choses
e, dit Aristote « Absurdum foret humanum finem jocum esse. » Aristot. lib . 10. Ethic cap. 6., de s’imaginer que le Jeu et l
veritatem potius, et ad quædam studia graviora atque majora. » Cicero lib . 1. de officijs. , ne nous a pas fait naître pour
; sed etiam tribu moveri notatione censoria voluerunt. » S. Augustin. lib . 2. de Civit. Dei cap. 13., ainsi que Scipion pa
eatam vitam nihil conferunt, sed etiam nocent plurimum. » Lactantius lib . 6. instit. divin. cap. 20., s’il y a moins de co
disci possunt ; et ea via tuta est in qua pueri ambularent. » S. Aug. lib . 1. Confess. cap. 15., que je n’aie appris plusie
isfazer à esto solo, conlo que Valerio maximo dize de Archiloco Poëta lib . 6. cap. 3. à qui en desterraron los Lacedemonios
sibles aux bonnes mœurs, qu’utiles aux beaux esprits. » Valère Maxime lib . 6. cap. 3. Dissertation pag. 237. « Les P
m agnovisset, exorato Deo redditam aciem. » Ioseph. antiquit. Iudaic. lib . 12. cap. 2., ayant voulu mêler quelque chose de
m levitatem et turpitudinem. » P. Mariana de Rege et Regis institut . lib . 3. cap. 16., ce que vous ne sauriez prouver qu’
fallente vestigio cecidit, coxamque fregit. » Plinius secundus Epist. lib . 2. Epist. 1. , se disposant à parler pour rendre
ceres Romani specie orationum et carminum scena polluantur. » Tacitus lib . 14. Annal. , se plaignaient que notre jeunesse
ut protinus pronuntatione vocem et memoriam exerceat. » Quintilian. lib . 1. Institut. Orator. cap. 11., apprendre quelque
Rhetorem initium sit, Historia tanto robustior, quanto verior. » Idem lib . 2. cap. 4., qu’il est à propos de commencer par
ue de Worms, et dans celui de S. Yves Evêque de ChartresPœnit. Roman. lib . 7. cap. 1. Burchard. lib. 10. cap. 39. S. Ivo li
de S. Yves Evêque de ChartresPœnit. Roman. lib. 7. cap. 1. Burchard. lib . 10. cap. 39. S. Ivo lib. 11. c. 64.. « Je crois
rtresPœnit. Roman. lib. 7. cap. 1. Burchard. lib. 10. cap. 39. S. Ivo lib . 11. c. 64.. « Je crois , dit S. Augustin « Cre
s, verosque infames sine dubitatione possumus vocare. » S. Augustinus lib . 2. Soliloq. cap. 16., que ceux qui s’habillent
t tamen in Scenam et Comœdias recitant. » Menochius de arbitr. judic. lib . 2. cap. 69., sont compris ceux qui montent sur l
eriorem facit, qui servo persuadet, ut in spectaculis nimius esset. » lib . 1. ff. de serv. corrup. « Animi vitium est velut
um qui præsunt securitas. » S. Isidorus Presbyter Damiata Epist. 185. lib . 5., fussent pleins d’iniquité ; néanmoins les Em
minora mala tolerare, et populi levitati aliquid concedere. » Mariana lib . 3. de Rege et Regis instit.cap. 16., comme font
ardos, Bouffones, artem ignominiosam », et de vit. et honest. Cleric. lib . 3. cap. 15. Extr. de vit. et honest. Cleric. cap
dvis simile ad pietatem exercitandam. » Azor. instit. moral. part. 2. lib . 9. cap. 9., de représenter des jeux publics dans
ore est aujourd’hui cette loi écrite, l. unica c. de Expensis ludorum lib . II. Et pour le fait, dit que puis trois ou quat
, maquerellages. Et pour cette cause est eadem rubrica seu titulus in lib . II. c. de Spectaculis, et Scenicis, et Lenonibus
dine. Qui dolorem regerit, tantum excusatius peccat. » Seneca de ira, lib . 2. cap. 32. « Cogitemus quoties ad ignoscendum d
nitudinis certius, quam nihil posse quo instigeris accidere. » Ibidem lib . 3. cap. 5. « Ergo ira abstinendum est, sive par
Quod in facto reiicitur, etiam in dicto non est recipiendum. » Tert. lib . de spectacul. cap. 18., et les Comédies sont de
et levitatis autorem in concilio deorum collocandum putet ? » Cicero lib . 4. Tusc. quæst. : « O que la Poétique est une ad
onsulta Bulgar. c. 98. 23. q. 5. cap. Placuit ut si qui. S. Augustin. lib . 1. de Civit. Dei, cap. 22. ? Et s’il avait au mo
res est honesta, appetit mortem ; sed quia malum fugit. » Aristoteles lib . 3. Ethic. cap. 7., le propre de la lâcheté de fu
tas, quorum interest Magistratuum. » Mariana de Rege et Regis instit. lib . 3. cap. 16. de spectaculis., aveugle les esprits
m levitatem, et turpitudinem.  » Mariana de Rege et Regis institut . lib . 3. c. 16., comme font aussi plusieurs autres, qu
Comœdia, si hæc flagitia non probaremus, nulla esset omnino. » Cicero lib . 4. Tuscul. quæst., ne pourrait subsister, et ser
s « Viros cum mulieribus ludentes maledixit Barnabas. » Paludanus in lib . 4. lib. sentent. distinct. 16. que « l’Apôtre S.
os cum mulieribus ludentes maledixit Barnabas. » Paludanus in lib. 4. lib . sentent. distinct. 16. que « l’Apôtre S. Barnabé
tur a Theatris Comœdia. » Franciscus Patricius Senensis Pont. Caiet. lib . 2. de Instit. Reip. tit. 6. , qui ne doive être
um vetera spectacula diruantur, et nova neutiquam ædificentur. » Idem lib . 8. tit. 14. nécessaire de parler des Théâtres da
Fêtes ne sont établis que pour le culte de Dieu Constitut. Apostolic. lib . 7. cap. 31. et 37. et lib. 8. cap. 32. ; et afin
our le culte de Dieu Constitut. Apostolic. lib. 7. cap. 31. et 37. et lib . 8. cap. 32. ; et afin que nous nous souvenions d
supplicationum noverint tempus, aliud voluptatum. » In cod. Theodos. lib . 15. tit. 5. l. 5. « Dies festos majestati altiss
hilosophorum est, qui Christianæ sapientiæ luce orbati fuerunt. Plato lib . 3. de Republica, in civitatem non vult recipi ma
dasque libidines potiundas incitarentur, quemadmodum est apud Ælianum lib . 9. c. 12. variæ historiæ ; quis non hosce detetr
no enim studio numquam emendum est otium. » dize Clemente Alexandrino lib . 3. Pædag. Y es consuelo este muy frivolo, y muy
ugustin « Nemo peccaret, si nihil illicitum delectaret. » S. August. lib . 22. contra Faustum cap. 28. , ils ne pêcheraient
enebrarum. Quo imprimis pertinet quod S. Augustinus scriptum reliquit lib . 21. de civit. Dei cap. ult. « Qua sint, inquit,
ari pœna recolis esse plectendos. » Joannes Sarisb. Episc. Carnot. in lib . de nugis curialium, cap. 8.. « Vous ne pouvez pa
. Chrysostome, épitre 5. Cassiodorus, livre 2, épitres 15 et 16. Idem lib . 2. epist. 7. Idem lib. 3. epist. 20. S.Gregorius
. Cassiodorus, livre 2, épitres 15 et 16. Idem lib. 2. epist. 7. Idem lib . 3. epist. 20. S.Gregorius Papa. Lib. 9 epist. 60
Idem lib. 3. epist. 20. S.Gregorius Papa. Lib. 9 epist. 60. S.August. lib . De vera Relig. cap. 26. « Quartam ætatem habent
s tempestatibus, ac fructibus sustinendis atque frangendis. » S. Aug. lib . De vera Relig. cap. 26. « Quintam habet ætatem
æternam vitam usque ad totam oblivionem vitæ temporalis. » S. August. lib . de vera Relig. cap. 26. « Melius est nihil dare
are meum lacrimis opetiebatis. » Malach. 2. v. 13. S. Gregorius Papa. lib . 5. epist. 10. et lib. 6. epist. 9. « Haud e vob
iebatis. » Malach. 2. v. 13. S. Gregorius Papa. lib. 5. epist. 10. et lib . 6. epist. 9. « Haud e vobis aliqua facile induc
liud majus, et aliud brevius est, quod iam pariter non est. » S. Aug. lib . 1 de civit. Dei cap. 11. Proverb. 31. « Consumm
uli, qui perfectam vult consequi remissionis gratiam. » Magist. sent. lib . 4 Dist. 16. « Spectacula sunt rerum inspectio. 
stultissime, et plena sunt futilitatis, summæque levitatis. » Cicero lib . 2. De natura Deorum. « Quæ omnia sapiens serva
os semper pura, integra, incorrupta mente et voce veneremur. » Cicero lib . 2. de natura Deorum. « Colebat quod reprehende
m ludendo potius delectaret, quam fallendo deciperet. » S. Augustinus lib . 6. de civit. Dei cap. 10. « Qui cum Deum cognov
 ; inter alia cœlestis iræ placamina instituti dicuntur. » Tito Livio lib . 7. Decad. I. « Non Philosophi solum, verum etia
civili sanguine scenicorum portentorum gratia macularunt. » Val. Max. lib . 2. cap. 4. « Mera homicidia sunt. Mane leonibus
gitis, mala exempla in eos redundare qui faciunt ? » Seneca Epist. 7. lib . 2. « An non fuisset tolerabilius nullam unquam
eos facere qui cæsorum hominum delectentur sanguine ? » Plutarch. In lib . De superstit. « Nerone quartum, Cornelio Cosso
mbitiosior, luxuriosior, immo vero crudelior, et inhumanior. » Senec. lib . 1 Epist. 7. « Si te dolor aliquis corporis, aut
ssimi : sed non tui stomachi, conjecturam enim facio de meo. » Cicero lib . 7. Epist. ad Famil. Ep. I. « Theatra turpissima
æ natus et educatus in divinis rebus invenit. » Varro apud S. August. lib . 4. de Civit.Dei cap. 1. « Dummodo ea moderata s
mille subsellia posuisse, sedensve ludos spectare vellet. » Val. Max. lib . 2. cap. 4. « Publicus Sacerdos audaciam in amit
borum, neque Comœdiarum spectatores esse sinat Legislator. » Aristot. lib . 7. Politic. c. 17. « Julianus Aug. Arsacio summ
rdotes hortare, ut ad Theatrum non accedant. » Sozomen. Hist. Eccles. lib . 5. c. 16. « Exclusæque expectant præmia Matres.
hletarum spectaculo muliebrem sexum omnem submovit. » Suet. in Octav. lib . 2. « P. Sempronius Sophus conjugem repudii nota
, nihil aliud quam se ignorante ludos ausam spectare. » Valer. Maxim. lib . 6. cap. 3. « Eadem civitas severitatis custos a
a spectandi consuetudo, etiam imitandi licentiam sumat. » Valer. Max. lib . 2. cap. 6. « Redditi quamquam Scenæ Pantomimi,
m Scenæ Pantomimi, certaminibus sacris prohibebantur. » Tacit. Annal. lib . 24. « Vita Principis censura est eaque pepetua,
ludi in honorem aguntur Deorum, vel cum Feriæ observantur. » Macrob. lib . 1. Saturn. C. 16. « Feria a feriendis victimis
Asiæ cervicibus, veluti jugum servitutis imponeret. » Justin. in fine lib . 6. « Deo pompam, ludosque instaurari suo decret
ludosque instaurari suo decreto jussit Senatus. » Dionis. Halicarnas. lib . 7. « Circus erit celeber Pompam, numeroque Deor
nas. lib. 7. « Circus erit celeber Pompam, numeroque Deorum. » Ovid. lib . Fast. Tertullien des Spectacles chap. 10. et da
constituendarum causa dici. Dictus P.Valerius Publicola. » Tit. Liv. lib . 7. « Nec discrepat quin Dictator eo anno A. Cor
ajus Imperium erat, solenne clavi figendi translatum est. » Tit. Liv. lib . 7. « Pompa populo ingrata fuit, quia ludis mora
. Liv. lib. 7. « Pompa populo ingrata fuit, quia ludis mora. » Varro lib . 4. de ling. Lat. « Non ignoras quam sit odiosa
nequaquam tamen sine Deorum titulo fiebant. » Jul. Scaliger. Poëtic. lib . I. c. 28. « Æque spectaculis vestris in tantum
ectentur ut ipsæ. » « Ille locus casti damna pudoris habet. » Ovid. lib . 1. de arte amandi. « Tollatur circus, nam tuta
ta licentia non est. » « Hic sedet ignoto juncta puella viro. » Idem lib . 2. Trist. « Ludi quoque semina prebent nequiti
Idem lib. 2. Trist. « Ludi quoque semina prebent nequitiæ. » Ovid. lib . 2. Trist. « Illic te multi potentur corrumpere
d. lib. 2. Trist. « Illic te multi potentur corrumpere ludi. » Idem lib . 2. Eleg. [NDE] L’attribution correcte serait Pro
i. » Idem lib. 2. Eleg. [NDE] L’attribution correcte serait Properce, lib . 2. Eleg. « Comedias et Tragedias non admitteban
xcogitata cultus Deorum et hominum delectationis causa. » Valer. Max. lib . 2. cap. 4. « Proximus militaribus institutis ad
ili, sanguine scenicorum portentorum gratia macularunt. » Valer. Max. lib . 2. cap. 4. Quinti. lib. 3. capit. 8. « Quibusda
portentorum gratia macularunt. » Valer. Max. lib. 2. cap. 4. Quinti. lib . 3. capit. 8. « Quibusdam videtur esse nonnunqua
deformis, et incommoda turbæ, si id non sit, conflictatio. » Quintil. lib . 3. cap. 8. « Et nihilominus eadem illa religio,
ad morem Græci certaminis, varia fama, ut cuncta ferme nova. » Tacit. lib . 14. annal. « Quippe erant qui Cn. quoque Pompei
icentia placebat ; ac honesta nomina prætendebant. » Quintil. Instit. lib . 1. cap. 8. pag. 53. pag. 51. et 52. pag. 52. « 
n templis : positæ sunt picturæ Herculis liberos occidentis. » Seneca lib . 10. controver. Controv. 1. « Auxerunt hæc eadem
Controv. 1. « Auxerunt hæc eadem poetæ, pictores, opifices. » Cicer. lib . 1. De natur. Deorum. « Poetæ ira inflammatos,
figuras attribuerunt : hæc Herodotus. » Faber Stapulensis in cap. 17. lib . 7. Politic. Aristotelis. « Loquentis Picturæ no
plena sunt futilitatis, summæque levitatis. » Cicer. De natur. Deorum lib . 2. « Multa et ipsi (Poëtæ) ad eundem modum inte
onfinxerit, merito repudianda discernitur. » Varro apud S. Augustinum lib . 6. de civit. Dei. cap. 8. « Cum veritas argumen
enus, quod cautio de divinis rebus philosophantis admittit. » Macrob. lib . 1. in somn. Scipion. cap. 2. Seneque dans le liv
erum physicon, seu naturale ; tertium civile. » Varro apud S. August. lib . 6. de civit. Dei, cap. 5. « Myticon appellant q
ibus conantur fingere Deorum, quæ nulla est, honestatem. » S. August. lib . 6. De Civitate Dei cap. 7. « Majorum gentium Di
etur ; Ista quæ urbana est, illius turpitudinem ornatur. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei. cap. 6. « E quibus major soci
m festivitatibus, et in urbium divinis rebus adverterit. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei cap. 8. Dissert. pag. 53. « Po
putet, ipsa jam dicet. Fortunam ipsam anteibo fortunis meis. » Cic. lib . 4. Tusc.Quæst. « Hæc lætitia quam turpis sit, s
on sine summa esse ratione ? Scena referta est his sceleribus. » Cic. lib . 3. de nat. Deorum. « Euripide ita de virtute d
iogenes Laërt. in vita Socratis. « Quid levitates Comicæ ? » Cicero lib . 3. de nat. Deorum. « Ille in Synephebis suave
o et Cneo Scipioni, aut Cæcilius Marco Catoni maledicere. » Cicero in lib . de Republica apud S. August. lib. 2. de Civitate
arco Catoni maledicere. » Cicero in lib. de Republica apud S. August. lib . 2. de Civitate Dei, cap. 9. « Deinde paulo post 
us in locis sacris, quam procedit ridendus in Theatris ? » S. August. lib . 6. de Civitat. Dei cap. 7. « Nec alii Dii ridea
entur discernere sacra Pontificum a carminibus Poëtarum. » S. August. lib . 6. de Civit. Dei. cap. 9. « Festis insunt sacri
i. cap. 9. « Festis insunt sacrificia, epulæ, ludi, feriæ. » Macrob. lib . 1. Saturnal. cap. 16. « Sacra celebritas est, cu
assionis imitatione immolati, et coronati sunt Martyres. » S. August. lib . 6. Confess. cap. 2. « Dæmonum est suave sacrifi
ula ? si fecisti, triginta dies in pane et aqua pœniteas. » Burchard. lib . 19. cap. 5. dist. 98. « Si quis Kalendas Janvar
entum est ; anathema sit. » Concil. Rothomag. cap. 3. apud Burchardum lib . 10. cap. 17. et apud Ivon. Carn. part. II. c. 44
t tu, Domine, baculo disciplinæ tuæ confrigebas ossa mea. » S. Augst. lib . 6. Confes. cap. 6. Dissert. pag. 92. « Qui dona
. » S. Chrysost. hom. 38.ad cap. 11. Math. Euseb. de vita Constantini lib . 3. cap. 52. Dissertation pag. 57. « Ista omnia
. et 71. Concil. Arelat. 1. c. et 2.4. c. 20. Dissert. pag. 71. Oros. lib . 4. Dissert. pag. 87. Dissert. pag. 56. etc. « P
g. 87. Dissert. pag. 56. etc. « Pugnantia te loqui non vides. » Cic. lib . 1. Tusc. quæst. Texte en grec. Euseb. de vita Co
Cic. lib. 1. Tusc. quæst. Texte en grec. Euseb. de vita Constantini. lib . 4. Lib. 1. cod. tit. 11. Lib. 16. Cod. Theodos.
ntio. 4. et Constante 3. AA. Coss. Constantius A. ad Camillinum P. V. lib . 16. Cod. Theodos. l. 3. tit. 10. de Paganis. « 
l. Archiep. in 2. Cathechesi mystag. Socrates l. 5. cap. 25. Sozomen, lib . 7. cap. ult. « Nec diu clementissimæ memoriæ Th
Musicam pertinent, tam sub ipso quam deinceps exercitum est. » Zozim. lib . 4. « Musicam pertinent, tam sub ipso quam deinc
Musicam pertinent, tam sub ipso quam deinceps exercitum est. » Zozim. lib . 4. « Felix Theodosius qui a tali Christi Orator
crimen afferunt. » S. Chrysost. homil. 17. ad pop. Antioch. Claudian. lib . 2. in Eutrop. Hi tragicos meminere. « Ut profan
is docto et christiano viro plus tribui, quam deberem. » S. Augustin. lib . Retract. cap. 2. « Et quid hic, inquiunt, adeo
cum lingua ignea mala portendere cœlum visum est, juxta illud Lucani lib . 1. “Terris minitantem regna Cometen. » « De quo
Lucani lib. 1. “Terris minitantem regna Cometen. » « De quo Socrates lib . 6. « Tam grave, inquit, etiam imminebat periculu
ria quoque putarunt religione fore muniendam : cum perinde ac Zozimus lib . 2. licentius effutirent, ob neglectos superioris
temporibus sub Honorio rursum exhibita locuples testis est Prudentius lib . 2. adversus Symmachum, qui post decantatam Polle
omæ Gothorum enses, si concedatur Romanis spectare Circenses. » Oros. lib . 1. cap. 6. « Astutia spirituum nefandorum, pest
us invexerunt, et suis honoribus dicari exhiberique jusserunt. » Idem lib . 2. cap. 13. Dissertation pag. 97. S. Charles Bor
s, ac meritis universi obsequium orbis impenditur. » In Cod. Theodos. lib . 15. tit. 5. l. 5. « Necnon et illud petendum, u
utat. Nihil enim sequens stat, si principale non steterit. » Salvian. lib . 6. de Providentia. « De Agitatoribus, sive The
desinat, aut repellatur a Baptismo. » Constitut. Apostolic. cap. 32. lib . 8. « Christo, ergo, O amentia monstruosa ? Chri
ocuit ? hoc vel perse ipsum, vel per Apostolos prædicavit. » Salvian. lib . 6. de Provid. « Quidquid immuditiarum est, hoc
rum cultibus communicat, quorum festivitatibus delectatur. » Salvian. lib . 6. de Provid. « Quid igitur, inquis, an leges
præsunt securitas. » Sanctus Isidorus Presbiter Damiata. Epist. 185. lib . 5. « Unus qui venerere jure divos Leonœum, Cere
uam turpiter occupari. » Joannes Sarisberiensi Episcopus Carnoten. in lib . 1. de nugis Curial. Cap. 8. 7. Réfutation précéd
a tua te excidia non correxerunt, quarto perire meruisti. » Salvianus lib . 6. de Provident. « Honestum conjugii negotium,
nere. » Theodoricus Rex Fausto Præposito apud Cassiodorum. Epist. 51. lib . 3. « Nihil debet esse Christiano cum Circensi i
t diabolo, pompis et operibus ejus. » Sanctus Isidorus Hispalensis in lib . 18. Etimolog. cap. 17. « Pontifex ob beneficium
Oratore. « Roscius Comœdias, Æsopus Tragœdias egit. » Quintil. Inst. lib XI. cap. 3. Orat. « Nullus ignorat Roscio et Æso
m Ciceronem ut res rationesque eorum sua solertia tueretur. » Macrob. lib . 3. Saturnal. cap. 14. « Histrio casum meum toti
m, ut solus esset dignus, qui eo non deberet accedere. » S. Augustin. lib . 1. de Consensu Evangelist. cap. 33. « Suum quis
hoc videbit in Scena, non videbit sapiens in vita ? » Cic. de Offic. lib . 1. « Comœdos quispiam et Tragœdos, et Tibicines
ussitque ut ea quotidie lectitaret et c. » Aulus Gellius noct. Attic. lib . 2. cap. 3. « Dic mihi simpliciter Comœdis et Ci
impliciter Comœdis et Citharœdis   Fibula quid præstat ? » Martialis lib . 14. Epg. « Non enim consentaneum putabatur cum
per quos agerentur, in infamium loco ac numero deputari. » S. August. lib . 2. de civit. Dei cap. 10. « De Dramatibus autem
rum, neque Comœdiarum Sectatores esse finat legislator. » Aristoteles lib . 7. Politic. cap. 17. Dissert. pag. 88. et 89. «
st homini si pertinacius affirmare audeat, quod ignorat. » S. August. lib . 5. Confess. cap. 5. « Melior est fidelis ignora
us ibi homo esse debeat, quanto fuerit magis vir bonus ? » S. August. lib . 1. de consensu Evang. cap. 33. « Quid autem hin
osæ suæ opinionis quamdam convenientiam servaverunt : et c. » Cic. in lib . 4. de Repub. S. August. l. 2. de civit. Dei, cap
lites indignabantur, contemnebantque eum. » Herodianus in Heliogabalo lib . 5. « Infamia notatur qui artis ludicræ, pronunt
rtensio causas agente, in corona frequentes extitisse. » Idem in cod. lib . 8. cap. 10. Dissertation pag. 194. « Semper spe
dicuntur, in scena actiones suas peragebant, ut author est Vitruvius lib . 5. cap. 6. » Budaus in l. athletas, ff. de iis q
mul et qui in scenam ambitiosa ostentatione prodeunt. » Tiraquell. in lib . de nobilit. cap. 5. « Neque illum qui scena lus
lus in tractatu de irregularit. cap.5 in fine, et Petrus Gregorius in lib . 39. Syntagm. juris cap. 5. n. 2. » Menochius lib
Petrus Gregorius in lib. 39. Syntagm. juris cap. 5. n. 2. » Menochius lib . 2. de arbitr. jud. cap. 69. L. Imperial. Cod. de
l. Athletas ff. de iis qui not. Infam. Petrus Greg. in Syntagm. jur. lib . 39. c. 5. n. 4. « Comici, et Tragici, actores q
i dicuntur, in scena actiones suas peragebat, ut author est Vitruvius lib . 5. cap. 6. » Budæus ibid. « De Comœdia loquor,
oquor, quæ si hæc flagitia non probaremus, nulla esset omnino. » Cic. lib . 4. Tusc. quæst. « Terentius inducit nequam adol
. Per hæc verba turpitudo ista confidentius perpetratur. » S. August. lib . 1. Confess. c. 16. « Spectatum veniunt, veniunt
unt spectentur et ipsæ, Ille locus casti damna pudoris habet. » Ovid. lib . 1. de art amand. « In omni spectaculo nullum m
rante, exclamationes, ille alicujus Prophetæ retractabit ? » Tertull. lib . de spect. c. 25. « In Theatro risus est turpitu
ento, quominus Græci, Latinique Histrionis artem exercerent. » Tacit. lib . 14. « Ludicro Juvenalium theatro sub Nerone mox
« Ludicro Juvenalium theatro sub Nerone mox Mimos actitavit. » Tacit. lib . 3. hist. « Hoc solum turpe videtur, Regem hæc T
rere ; sed etiam tribu moveri notatione censoria voluerunt. » Cic. in lib . 4. de Repub. « Roscius cum artifex ejusmodi fit
u movetur, neque a militaribus stipendiis repellitur. » Valer. Maxim. lib . 2. cap. 4. Tit. Liv. lib. 7. « Constat Æsopum,
ibus stipendiis repellitur. » Valer. Maxim. lib. 2. cap. 4. Tit. Liv. lib . 7. « Constat Æsopum, Rosciumque ludicræ artis p
Æsopum, Rosciumque ludicræ artis peritissimos, et c. » Valer. Maxim. lib . 8. cap. 10. Dissert. pag. 206. « Infamia notatu
s exterminans, ut facilius domi, quam in scena erubescant. » Tertull. lib . de spect. cap. 10. « Omnes propter præmium in S
d cum aliis multis tum ex epistolis quoque ejus declaratur. » Macrob. lib . 3. Saturn. cap. 14. Dissertation pag. 203. « Hi
 Histriones non inter turpes habitos Cicero testimonio est. » Macrob. lib . 3. cap. 14. « Neque famosis et notatis, et quos
m laudibus non impudenter se persona Histrionis inseruit. » Val. Max. lib . 8. c. 7. « Athletas Sabinus et Cassius responde
rigæ, quibus ille amicitiarum dehonestamentis mire gaudebat. » Tacit. lib . 2. hist. « Testis est Scipio Africanus Æmilianu
antare, quæ majores nostri ingenuis probo ducier voluerunt. » Macrob. lib . 3. Saturn. cap. 14. « Cæterum abolitos paulatim
us affumant, easque pugnas pro militia, et armis meditentur. » Tacit. lib . 14. Annal. « Non usque adeo eos vacuos nota, e
, ut alios Equitum, Senatorumve honores admitti debeant. » Petr. Fab. lib . 1. semest. cap. 20. « Cautum severe ne equites
Cautum severe ne equites Romani ludo, et Arena polluerentur. » Tacit. lib . 2. Histor. « Aurigis item, et Comœdis, Mimorum
rimis Romani milites indignabantur, contemnebantque cum. » Herodianus lib . 5. in Heliogabalo. « Athletas autem Sabinus et
quite, cæterisque honoribus omnibus simul ac ornamentis. » Tertul. in lib . de spectacul. c. 22. et 25. « Alludit haud dubi
ctum Prætoris (quem spectaculorum administratorem diximus) quod extat lib . 3. Digestorum tit. 2. de his qui notantur infami
lieres ante horam quintam venirent in Theatrum non placere. » Sueton. lib . 2. in Octavio Augusto. « Interfui Principis opt
æ suæ opinionis quandam convenientiam servaverunt, et c. » S. August. lib . 2. de Civit. Deicap. 9. « Cum igitur Græci tali
er quos agerentur, in infamium loco, ac numero deputari. » S. August. lib . 2. de Civit. Dei. cap. 10. « Romani quamvis jam
ibum, quanto minus Senatoriam Curiam dehonestari sinunt. » S. August. lib . 2. de Civ. Deicap. 13. 4. et 9. Réfut. du chap.
lerabilia ludorum Comœdiæ scilicet, et Tragœdiæ, et c. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 8. « Vir gravis et Philos
inimicitias provocare, quam tanta deformitate lenire. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 27. « Profecto memoria te
tas valetudinis tuæ tenuit, quominus ad ludos venires, et c. » Cicero lib . 7. Epist. ad famil. Epist. 1. « Noster Æsopus e
nt tamen in Scenam, et Comœdias recitant. » Menoch. de arbitr. Judic. lib . 2. cap. 69. Du Pleix dans la vie de Philippe Aug
. Per hæc verba turpitudo ista confidentius perpetratur. » S. August. lib . 1. Conf. cap. 16. « Fabula jucundi nulla est si
vestris nugis decedite. »Tatianus in tract. advers. Græcos. Tertull. lib . de Idolatria. Idem de spectacul. c. 135. « Sim
facto rejicitur etiam in dicto non est recipiendum. » Tertullian. in lib . de spectaculis cap. 17. et 18. S. Cyprianus Epis
nterponentes, e choro canticum diviserunt spatia fabularum. » Vitruv. lib . 5. Præfat. « Chorus ornatus fere causa e viris
onibus expositas, aut quærelis, aut hymnis prosequitur. » Bullangerus lib . 2. de Theatro, cap. 12. « Non itaque Poëtas lau
sceret : nos illa scenæ relinquemus. » S. Basil. in Tract. de legend. lib . Gentil. Pædag. lib. 3. cap. 11. « Non ducet nos
enæ relinquemus. » S. Basil. in Tract. de legend. lib. Gentil. Pædag. lib . 3. cap. 11. « Non ducet nos Pædagogus (Christus
sententia assumere minime est prohibitum. » Clem. Alexand. in Pædag. lib . 3. c. 11. Clement Alexand. strom. l. 1. Euseb. d
in Dramate quod inscribitur Texte en grec. » Clemens Alexand. strom. lib . 1. « Græcanicæ quoque litteraturæ non sine prof
e hoc studium prophanum apud eos habetur. » Ioseph. Antiquit. Iudaic. lib . 20. cap. 9. « Jejunium celebratur die quinto lu
tamen in Scenam, et Comœdias recitant. » Menochius de arbitr. Iudic. lib . 2. cap. 69. « Sexta est pœna ut donare nemo aliq
itæ pateretur, probare sua Theatris flagitia potuissent. » S. August. lib . 2. de civit. Dei cap. 9. « Ne tradas peccatori,
s Recherches, liv. 8. chap. 59. « Mimos, ludicra, Tymalicos. » Salv. lib . 6. « Sin et doctrinam sæcularis litteraturæ, ut
maximam, et parum congruentam fidelibus vanitatem. » S. Cyprianus in lib . de spectacul. « Sed ad Scenæ jam sales inverec
od. de spectacul. et Majolus de iregular. » Menoch. de arbitr. Iudic. lib . 2. cap. 69. « Consuetudo approbata optima est l
tolerabiliora ludorum, Comœdiæ scilicet, et Tragœdiæ. » S. Augustin. lib . 2. de civit. Dei cap. 8. Confess. lib. 3. « In C
t, et Tragœdiæ. » S. Augustin. lib. 2. de civit. Dei cap. 8. Confess. lib . 3. « In Curculione, in Truculento, in Casina, in
s delectabar miser, et ob hoc bonæ spei puer appellabar. » S. August. lib . 1. Conf. cap. 16. « Posidius est per nostrum mi
quisque, quo minus a talibus affectionibus sanus est ? » S. Augustin lib . 3. Confess. cap. 2. « Et hoc de illa vena amici
arricidia, et incesta, et cothurnata scelera demonstrant. » Lactanius lib . 6. institut. divin. cap. 20. « Spectacula hæc p
iam eorum dicta libentius capiendo. » Can. Ideo dist. 37. ex. Isidoro lib . 3. senten. de summo bono cap. 3. « Cui non lice
er sæculares litteras addiscunt. » Can. turbat. dist. 37. ex Beda. in lib . Reg. lib. 2. cap. 9. « Et si quando cogimur lit
es litteras addiscunt. » Can. turbat. dist. 37. ex Beda. in lib. Reg. lib . 2. cap. 9. « Et si quando cogimur litterarum sæ
13. « Non enim uno modo sacrificatur transgressoribus Angelis. » Ib. lib . 1. cap. 17. Quintilian. instit. orat. lib. 2. ca
gressoribus Angelis. » Ib. lib. 1. cap. 17. Quintilian. instit. orat. lib . 2. cap. 8. « Cum mores in tuto fuerint Comœdia i
dis quoque Tragœdiam, et Pindari lyram imitatus est. et c. » Sozomen. lib . 5. Eccles. Hist. cap. 17. « Jam egregiam illam
piscopatum deponere, quam scripta sua supprimere maluit. » Nicephorus lib . 12. Eccles. Hist. cap. 34. « Studebat mater ut
quæcumque habent in se obscœnitatem, vel improbitatem. » Aristoteles lib . 7. Politic. cap. 17. « Comœdias legere, est cri
les. 3. v. 27. « Absurdum foret humanum finem jocum esse. » Aristot. lib . 10. Ethic cap. 6. « Non ita generati a natura s
veritatem potius, et ad quædam studia graviora atque majora. » Cicero lib . 1. de officijs. « Sed et æstimaverunt lusum vi
; sed etiam tribu moveri notatione censoria voluerunt. » S. Augustin. lib . 2. de Civit. Dei cap. 13. « Qui de Christo vel
eatam vitam nihil conferunt, sed etiam nocent plurimum. » Lactantius lib . 6. instit. divin. cap. 20. « An ignoratis procl
disci possunt ; et ea via tuta est in qua pueri ambularent. » S. Aug. lib . 1. Confess. cap. 15. « Dira tambien alguno, que
isfazer à esto solo, conlo que Valerio maximo dize de Archiloco Poëta lib . 6. cap. 3. à qui en desterraron los Lacedemonios
m agnovisset, exorato Deo redditam aciem. » Ioseph. antiquit. Iudaic. lib . 12. cap. 2. « Sanctorum Martyria et actiones ne
m levitatem et turpitudinem. » P. Mariana de Rege et Regis institut . lib . 3. cap. 16. « El representar se algunas vezes c
fallente vestigio cecidit, coxamque fregit. » Plinius secundus Epist. lib . 2. Epist. 1. « Degeneretque studio externo juve
ceres Romani specie orationum et carminum scena polluantur. » Tacitus lib . 14. Annal. « Dandum aliquid Comœdo quoque, dum
ut protinus pronuntatione vocem et memoriam exerceat. » Quintilian. lib . 1. Institut. Orator. cap. 11. « Ac mihi opportu
Rhetorem initium sit, Historia tanto robustior, quanto verior. » Idem lib . 2. cap. 4. « Demosthenes causas in foro agens c
pollicita, tres annos pœniteat. » Concilium Bracarense. Pœnit. Roman. lib . 7. cap. 1. Burchard. lib. 10. cap. 39. S. Ivo li
teat. » Concilium Bracarense. Pœnit. Roman. lib. 7. cap. 1. Burchard. lib . 10. cap. 39. S. Ivo lib. 11. c. 64. « Credo jur
nse. Pœnit. Roman. lib. 7. cap. 1. Burchard. lib. 10. cap. 39. S. Ivo lib . 11. c. 64. « Credo jure infames intestabilesque
s, verosque infames sine dubitatione possumus vocare. » S. Augustinus lib . 2. Soliloq. cap. 16. « De se vitiosum est quod
t tamen in Scenam et Comœdias recitant. » Menochius de arbitr. judic. lib . 2. cap. 69. « Is quoque deteriorem facit, qui s
eriorem facit, qui servo persuadet, ut in spectaculis nimius esset. » lib . 1. ff. de serv. corrup. « Animi vitium est velut
um qui præsunt securitas. » S. Isidorus Presbyter Damiata Epist. 185. lib . 5. Dupleix dans la vie de Philippe Auguste chap.
minora mala tolerare, et populi levitati aliquid concedere. » Mariana lib . 3. de Rege et Regis instit.cap. 16. Homil. 7. in
ardos, Bouffones, artem ignominiosam », et de vit. et honest. Cleric. lib . 3. cap. 15. Extr. de vit. et honest. Cleric. cap
dvis simile ad pietatem exercitandam. » Azor. instit. moral. part. 2. lib . 9. cap. 9. Joculatores. « Sui enim corporis lud
dine. Qui dolorem regerit, tantum excusatius peccat. » Seneca de ira, lib . 2. cap. 32. « Cogitemus quoties ad ignoscendum d
nitudinis certius, quam nihil posse quo instigeris accidere. » Ibidem lib . 3. cap. 5. « Ergo ira abstinendum est, sive par
Quod in facto reiicitur, etiam in dicto non est recipiendum. » Tert. lib . de spectacul. cap. 18. Dans la Tragedie de la vr
et levitatis autorem in concilio deorum collocandum putet ? » Cicero lib . 4. Tusc. quæst. Acte 3. Scene 5. Acte 5. Scene 2
onsulta Bulgar. c. 98. 23. q. 5. cap. Placuit ut si qui. S. Augustin. lib . 1. de Civit. Dei, cap. 22. « Mortem sibi consci
res est honesta, appetit mortem ; sed quia malum fugit. » Aristoteles lib . 3. Ethic. cap. 7. « Crimen in se facere volupta
tas, quorum interest Magistratuum. » Mariana de Rege et Regis instit. lib . 3. cap. 16. de spectaculis. « Visto pues todo l
m levitatem, et turpitudinem.  » Mariana de Rege et Regis institut . lib . 3. c. 16. « Comœdia, si hæc flagitia non probar
Comœdia, si hæc flagitia non probaremus, nulla esset omnino. » Cicero lib . 4. Tuscul. quæst. Dans l’Epître de la suite du M
. « Viros cum mulieribus ludentes maledixit Barnabas. » Paludanus in lib . 4. lib. sentent. distinct. 16. « "Debet mulier v
os cum mulieribus ludentes maledixit Barnabas. » Paludanus in lib. 4. lib . sentent. distinct. 16. « "Debet mulier velamen h
tur a Theatris Comœdia. » Franciscus Patricius Senensis Pont. Caiet. lib . 2. de Instit. Reip. tit. 6. « Theatrorum ratio
um vetera spectacula diruantur, et nova neutiquam ædificentur. » Idem lib . 8. tit. 14. Dissert. p. 229. Voyez la 1. Réfutat
bbati, et sanctificavit eum. » Exod. 10. v. 11. Constitut. Apostolic. lib . 7. cap. 31. et 37. et lib. 8. cap. 32. « Mement
. » Exod. 10. v. 11. Constitut. Apostolic. lib. 7. cap. 31. et 37. et lib . 8. cap. 32. « Mementote Præpositorum vestrorum
supplicationum noverint tempus, aliud voluptatum. » In cod. Theodos. lib . 15. tit. 5. l. 5. « Dies festos majestati altiss
hilosophorum est, qui Christianæ sapientiæ luce orbati fuerunt. Plato lib . 3. de Republica, in civitatem non vult recipi ma
dasque libidines potiundas incitarentur, quemadmodum est apud Ælianum lib . 9. c. 12. variæ historiæ ; quis non hosce detetr
no enim studio numquam emendum est otium. » dize Clemente Alexandrino lib . 3. Pædag. Y es consuelo este muy frivolo, y muy
Marian. « Nemo peccaret, si nihil illicitum delectaret. » S. August. lib . 22. contra Faustum cap. 28. « Prohibuit spectar
enebrarum. Quo imprimis pertinet quod S. Augustinus scriptum reliquit lib . 21. de civit. Dei cap. ult. « Qua sint, inquit,
ari pœna recolis esse plectendos. » Joannes Sarisb. Episc. Carnot. in lib . de nugis curialium, cap. 8. 1. [NDA] Insertion
9 (1733) Dictionnaire des cas de conscience « Comédie. » pp. 765766-806
e l’autorité des Pères des cinq premiers siècles. Lactance Lactantius lib . 6. Institut. Divin. cap. 20., Saint Chrysostome,
na. S. Chrysostom. Homil. 38. in cap. 11. Matt. et Salvien, Salvian. lib . 6. de Provid. qui semblent condamner davantage
à l’idolâtrie, comme il paraît par ces paroles du chap. 14. Tertull. lib . de Spectac. cap. 14. « interposito nomine idolol
à un homme qui fait profession du Christianisme d’y assister S. Cypr. lib . de Spectacul. « Hæc etiamsi non essent simulacri
quelques maux auxquels les spectacles donnent lieu S. Clem. Alexand. lib . 3. Pedag. cap. « Magna itaque confusione et iniq
’à corrompre l’âme, et à irriter les passions Basil. hom. 24. de leg. lib . Gentilium versus finem. « Hanc animæ purgationem
joui, quand il voyait les mauvais désirs des amants accomplis S. Aug. lib . 3. Confess. c. 2. « Sed nunc in theatris congaud
ns le 2. chap. de la Cité de Dieu, chap. 9. ce même Saint Docteur Id. lib . 2. de Civit. Dei, cap. 9. « Numquam Comœdiæ, nis
s péchés avec celui de la Comédie. « Les autres péchés, dit-il Selve. lib . 1. de gubernat. Dei. « Alia quippe crimina singu
encore plus avantageuse qu’une si honteuse occupation Jean. Salisbur. lib . 1. cap. 8. de Nugis Curialibus. « Nostra ætas pr
n d’un Comédien par rapport à ce que fit un homme dont Ruffin Ruffin. lib . 2. cap. 16. et lib. 8. cap. 62. raconte l’histo
rapport à ce que fit un homme dont Ruffin Ruffin. lib. 2. cap. 16. et lib . 8. cap. 62. raconte l’histoire ; comme il ne de
aux Comédies, comme étant des divertissements criminels Act. Mediol. lib . 3. de vita et honestate Cleric. n. 14. « Fabulis
n détail dans le livre 6. des Institutions divines, chap. 20 Lactant. lib . 6. Instit. div. c. 20. « In scenis nescio an sit
de cet Auteur ont été rapportées plus haut. Enfin Comitolus Comitolus lib . 5. Respons. moral. quæst. 11. nn. 4. et 8. est
ue l’on s’accoutume de voir, comme le remarque Saint Cyprien S. Cypr. lib . de spectac. « Discit facere, cum consuescit vide
laborieuse et dure à soi-même. « Qui est-ce, dit Cassiodore Cassiod. lib . 1. Ep. 27. Mores graves in spectaculis quis requ
rce des crimes ? » « Il ne nous suffit point s’écrie Salvien Salvian. lib . cit. « Nobis autem gaudere aut videre non suffic
’est ce que répondit autrefois Saint Isidore de Peluse Isidor. Pelus. lib . 5. Epist. 185. secundùm textum Græcum. « Tametsi
té imprimé séparément à Paris chez J.B. Coignard en 1694. Lactantius lib . 6. Institut. Divin. cap. 20. « Cuncta enim simpl
ia sunt plena. S. Chrysostom. Homil. 38. in cap. 11. Matt. Salvian. lib . 6. de Provid. Concil. Mediol. III. tit. 1. Co
sed quoad delectationem. Archidiaconus in cap. Sacerdotes. Tertull. lib . de Spectac. cap. 14. « interposito nomine idolol
amus ; ne pariter nunc gaudentes, tunc pariter lugeamus. » S. Cypr. lib . de Spectacul. « Hæc etiamsi non essent simulacri
oque conspicias quod tibi dolori sit et pudori. » S. Clem. Alexand. lib . 3. Pedag. cap. « Magna itaque confusione et iniq
fficinam iis qui eo provolant concessuri. » Basil. hom. 24. de leg. lib . Gentilium versus finem. « Hanc animæ purgationem
ermones : neque enim hoc a nobis mediocriter delinquitur. » S. Aug. lib . 3. Confess. c. 2. « Sed nunc in theatris congaud
berrans a grege tuo et impatiens custodiæ tuæ scabie fœdaret. » Id. lib . 2. de Civit. Dei, cap. 9. « Numquam Comœdiæ, nis
uos remansisset, ab extraneo raptore corrupta non fuisset. » Selve. lib . 1. de gubernat. Dei. « Alia quippe crimina singu
s provocet libidinem, actus sordidos repræsenter. » Jean. Salisbur. lib . 1. cap. 8. de Nugis Curialibus. « Nostra ætas pr
bella licuit, ejus semper gravissimis consiliis usus est. » Ruffin. lib . 2. cap. 16. et lib. 8. cap. 62. S. Antonin. 3.
emper gravissimis consiliis usus est. » Ruffin. lib. 2. cap. 16. et lib . 8. cap. 62. S. Antonin. 3. part. tit. 8. cap. 
idetur esse mortale, quia est cooperatio ad mortale. » Act. Mediol. lib . 3. de vita et honestate Cleric. n. 14. « Fabulis
s, Cyprianus Martyr, Salvianus et Chrysostomus afferunt. » Lactant. lib . 6. Instit. div. c. 20. « In scenis nescio an sit
. 7. « Videtur mortale, quia est cooperatio ad mortale. » Comitolus lib . 5. Respons. moral. quæst. 11. nn. 4. et 8. S.
ntur, qui dicunt, spectamus quidem, des sine detrimento. » S. Cypr. lib . de spectac. « Discit facere, cum consuescit vide
quod spectasti Theatricam iniquitatem, eam operatus es. » Cassiod. lib . 1. Ep. 27. Mores graves in spectaculis quis requ
is enim ludos appellat eos, ex quibus crimina oriuntur ? » Salvian. lib . cit. « Nobis autem gaudere aut videre non suffic
uasi per risum stultus operatur scelus. Proverb. 10. Isidor. Pelus. lib . 5. Epist. 185. secundùm textum Græcum. « Tametsi
10 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XII. Du Dimanche et des jours des Fêtes. » pp. 54-66
les ; et c’est ce qu’on appelle sanctifier les Fêtes.Constit. Aposto. lib . 7. t. 31. et 37. et lib. 8. t. 32. secundum edit
ppelle sanctifier les Fêtes.Constit. Aposto. lib. 7. t. 31. et 37. et lib . 8. t. 32. secundum editionem doctiss. Turriani.
uniri, et deinceps sacerdotali quoque iræ implacabiliter subjacere, » lib . 4, de ejus vita c. 18 etc., . Eusèbe écrit qu
edixit Dominus diei sabbati, et sanctificavit eum. » Constit. Aposto. lib . 7. t. 31. et 37. et lib. 8. t. 32. secundum edit
ti, et sanctificavit eum. » Constit. Aposto. lib. 7. t. 31. et 37. et lib . 8. t. 32. secundum editionem doctiss. Turriani.
uniri, et deinceps sacerdotali quoque iræ implacabiliter subjacere, » lib . 4, de ejus vita c. 18 etc., . parte 4. quæst. 
11 (1844) Théologie morale « CHAPITRE I. Des Péchés de luxure non consommée, sections 644-651. » pp. 291-296
1. [NDA] Voyez, ci-dessus, n° 319. 2. [NDA] S. Alphonse de Liguori, lib . III. n° 426 ; Sanchez, etc. 3. [NDA] Ibidem, n°
4. [NDA] Ibidem. 5. [NDA] Ibidem. 6. [NDA] S. Alphonse de Liguori, lib . III. n° 427 ; Sanchez, etc. 7. [NDA] Sum. part.
8. [NDA] Sum. part. 3. tit. 8. cap. 4. § 12. 9. [NDA] Theol. moral. lib . iii. n° 420. 10. [NDA] Introduction à la vie dé
rovince ; de Verdun, de l’an 1787, etc., etc. 13. [NDA] S. Alphonse, lib . III. n° 429 ; S. Antonin, Sum. part. 2. tit. 6.
29 ; S. Antonin, Sum. part. 2. tit. 6. c. 6. 14. [NDA] S. Alphonse, lib . III. n° 429. a. [NDE] Les paragraphes suivants
12 (1579) Petit fragment catechistic « Que les jeux des théâtres et les danses sont une suite de la science diabolique, opérante par philaphtie et amour de soi-même contraire à la foi opérante par charité, fondement de la Cité de Dieu. » pp. 20-26
lachrymosa spectaculaq. Tertullianum de spectaculis libro. Augustinum lib . 2 de civitate Dei, t. 9 de chordis, t. 10, Homél
o Theatrum mundir. Valerium Maximum libro 2. Alexandrum ab Alexandro, lib . 5 cap. 8, lib. 6 cap. 19. Plinium lib. 36 Histor
ir. Valerium Maximum libro 2. Alexandrum ab Alexandro, lib. 5 cap. 8, lib . 6 cap. 19. Plinium lib. 36 Historiae naturalis.
ro 2. Alexandrum ab Alexandro, lib. 5 cap. 8, lib. 6 cap. 19. Plinium lib . 36 Historiae naturalis. Aristotelem libro 4 Aeth
stotelem libro 4 Aethica. Polydorum de Inventoribus, libro 2 cap. 13, lib . 3 cap. 13. Concilium 6 Constantinopolitanum, Can
13 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre XX. Spectacles condamnés par les saints Pères et par les saints conciles. » pp. 168-178
p. xxviii. 18. [NDA] S. Cyprien de spectaculis 19. [NDA] St. Aug. lib . de Pœnitentia 20. [NDA] Salvian. de Provident
NDA] St. Aug. lib. de Pœnitentia 20. [NDA] Salvian. de Providentia lib . VI. in med. 21. [NDA] S. Chrys. ad popul. Antio
. 22. [NDA] S. Clem. Alex. Pædagog. iii, cap. ii. 23. [NDA] Arnob. lib . VII. 24. [NDA] S. Hieron. in cap. xx Ezech. 25
24. [NDA] S. Hieron. in cap. xx Ezech. 25. Lactant. de vero Cultu. lib . VI, cap. xx. 26. [NDA] S. Nil. adversùs vitia.
dicris abstinendum est christianis. 28. [NDA] S. Isidor. de origini. lib . XVIII, cap. xli, xlv. 29. [NDA] S. Ber. Epist. 
14 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XVII. Que les danses sont condamnées dans l’Ecriture, et par les Pères. » pp. 119-141
ns son Apologétique. S. CyprienLib. 2. de spectaculis, et in epist. 2 lib . 2. dans le Livre qu’il a composé sur ce sujet, e
issements mondains, qui ne servent qu’à la volupté. Saint Augustin In lib . de Catechizandu rudibus. parle encore des mêmes
tis de Dieu et des bonnes œuvres. » Arnob. advers. Gentes. Lactant. lib . 6. c. 20. divinæ Instit. « Vitanda spectacula om
sit. » In Apolog. c. 5. et 30. Lib. 2. de spectaculis, et in epist. 2 lib . 2. In lib. de Catechizandu rudibus. Can. 51.
olog. c. 5. et 30. Lib. 2. de spectaculis, et in epist. 2 lib. 2. In lib . de Catechizandu rudibus. Can. 51. De provid
stat, si principale non steterit. » Arnob. advers. Gentes. Lactant. lib . 6. c. 20. divinæ Instit. « Vitanda spectacula om
15 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XVII. Que les femmes ne montaient pas sur l’ancien théâtre. » p. 65
e c’était là une espèce de prostitution. Ce fut aussi à PlatonDe Rep. lib . 3 [Platon, De la République, livre III]. une des
ne lui eût fallu que cette raison pour condamner la comédie. De Rep. lib . 3 [Platon, De la République, livre III].
16 (1694) Sentiments de l’Eglise et des Pères « CHAPITRE IV. Deux conséquences que les Pères de l’Eglise ont tirées des principes qui ont été établis ci-devant. » pp. 82-88
uorum ea turpitudine depravari. » Nous voyons aussi dans Tacite,Tac. lib . 4. ann. que l’Empereur Tibère les chassa autrefo
, non tam mirabiles, quam miserabiles faciunt sumptus. »Jean. Sarisb. lib . 1. de nugis Curial. c. 8. p. 27. Les cœurs des
. et Decr. Prov. Mediol. p. 121. Mar. de Rege et Regis institut. Tac. lib . 4. ann. Aug. Tract. in cap. 4. Ioan. Aug. in Psa
 4. Ioan. Aug. in Psalm. 102. Greg. 1. part post. c. 1. Jean. Sarisb. lib . 1. de nugis Curial. c. 8. p. 27. S. Aug. Epist. 
17 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XV. La tragédie ancienne, quoique plus grave que la nôtre, condamnée par les principes de ce philosophe.  » pp. 61-63
s maux sensibles : « Tout cela, dit-il, n’est que corruption »De Rep. lib . 10. [Platon, De la République, livre X].  : et l
ndront pas combien ces émotions sont contraires à la vertu ? De Rep. lib . 10. [Platon, De la République, livre X].
18 (1744) Dissertation épistolaire sur la Comedie « Dissertation Epistolaire sur la Comedie. — Reponse à la Lettre d’une Dame de la Ville de *** au sujet de la Comedie. » pp. 6-15
divine ? C’est cependant ce que nous apprend le même Docteur : Salv. lib . VI. de prov. cap. 4. « Oui c’est une injure (dit
ie & une injure, qu’on fit à Dieu, que de s’y trouver. S. August lib . 6 conf. cap. 7.Saint Augustin avant sa conversio
niorum. 1. ad. Cor. 10. v. 21. Salv. Lib. VI. de prov. cap. 3. Salv. lib . VI. de prov. cap. 4. Salv. cap. 8. S. August lib
prov. cap. 3. Salv. lib. VI. de prov. cap. 4. Salv. cap. 8. S. August lib . 6 conf. cap. 7. Clem. 3. Pædag. 11.
19 (1600) Traité des Jeux comiques et tragiques « [Traité] » pp. 3-62
les filles de Lycomède, etc.Ter. in Eun. Ovid. l. 1 de arte am. Stat. lib . 4 bd Quelqu’un m’allèguera, peut-être, Euclide
mues à ce faire, par quelque instinct divin, comme SamsonDe Civ. Dei lib . 1. ca. 16 et 20 et 26 bl  ; prononce toutefois h
la nouvelle Idolâtrie, au jugement de Vives mêmeCommen. in civi. Dei lib . 2, ca. 27 dn , quoique des leurs. Mais pource qu
es raisons pourquoi ils sont telsdp : Et le Philosophe TaurusA. Gell. lib . 20. ca. 3 dq , pour détourner un de ses auditeur
u par repentance, et nouveauté de vie ; que curieux à l’irriterZosim. lib . 2 fd , en recherchant et approuvant la nouveauté
tis. g Eph. 4 h 1 Cor. 10 k Tit. I [NDE] Paul, 1 Titus, chap. 15. lib . 6 de baptis. cap. 6 n 2 Tim. 3 p 2 Cor. 5 r H
thesmoph. Justin. li. I bc Ter. in Eun. Ovid. l. 1 de arte am. Stat. lib . 4 bd Gell. L. 6. ca. 10. be lib. 2 de Virg. bf
Eun. Ovid. l. 1 de arte am. Stat. lib. 4 bd Gell. L. 6. ca. 10. be lib . 2 de Virg. bf Volaterran. bj De Civ. Dei lib. 
ll. L. 6. ca. 10. be lib. 2 de Virg. bf Volaterran. bj De Civ. Dei lib . 1. ca. 16 et 20 et 26 bl 1 Tim. 2. Eph. 5 bm l
. bj De Civ. Dei lib. 1. ca. 16 et 20 et 26 bl 1 Tim. 2. Eph. 5 bm lib . 2 bn 1 Cor. 11 bp Eccl. 3 bs 2. Cor. 11 bt 1
t. De civi. L. 4 c 26 cf Idem Lib. I.ca. 32 cg Lib. I. cap. 33 ci lib . 4. de Rep. apud August. De civi. li. 2. ca. 9. c
civi. Lib. 6 ca. 6 cq Greg. de Valent. cr Niceph. li. 12.c. 22 ct lib . 6 cu Sozom. li. 5 c. 16 cw Varro. I. Caesar Sc
li. 33.ca. 3 dg Cic. pro Mur. dk 2 Mac. 4 dm Commen. in civi. Dei lib . 2, ca. 27 dn lib. 2 do A. Gell. lib. 20. ca. 3
ic. pro Mur. dk 2 Mac. 4 dm Commen. in civi. Dei lib. 2, ca. 27 dn lib . 2 do A. Gell. lib. 20. ca. 3 dq Li. 7 ep. I it
ac. 4 dm Commen. in civi. Dei lib. 2, ca. 27 dn lib. 2 do A. Gell. lib . 20. ca. 3 dq Li. 7 ep. I item li. 4 de Repub. a
13 ex Lib. 8. cap. 27 ey Dio in Ner fa Heb. 10. ver. 33 fb Zosim. lib . 2 fd Phil. 4 ff 1 Cor. … fg 1. [NDE] relevés
20 (1666) La famille sainte « DES DIVERTISSEMENTS » pp. 409-504
pris pour les autres, et de bonne estime pour eux. OnCælius Rodiginus lib . 8. c. 7. dit que les Arcadiens se prenant gardea
hoc natura hominibus munus, ut honesta magis juvarent. » Quintilian. lib . 1. cap. ult. Pour faire un plaisir parfait, il
assé la ligne, et qu’il ne fallait plus aller si avant. CelaFulgosus, lib . 8. c. 8. n’empêche pas qu’une chose ne soit perm
nous fait aimer le travail que nous avions en horreur. LesVitruvius, lib . 5. c. 9. Romains qui avaient reconnu les utilité
vero capi vel incerdum turpe et indecorum est. » D. August. tom. 1. lib . 1. Musicæ c. 4. et il se trouve des hommes qui
on Joannes, sed draco antiquus suis voluminibus docuit. » S. Ephrem. lib . de interr. et resp. On sait ce qu’il répondit
e, que les vices y commandent et y tiennent le dessus. AprèsKrantzius lib . 4. Saxoniæ c. 33. Tritemius in chronico ait cont
ica, quæ casta est, religionem doceat, non saltationem. » D. Ambros. lib . 3. de Virgin. Quoiqu’on puisse dire, la Danse
m agat, ut ad numeros, et tibiarum sonos scite insaniat. » Drexelius lib . 3. Niceta. c. 7. dire les choses, comme elles
istrionibus dare, est Dæmonibus immolare. » Vincent. inspeculo hist. lib . 29. c. 41. mais j’eusse bien désiré qu’après av
illèrent de toutes les marques honorables de sa dignité : Nicephorus. lib . 12. c. 34. Ils n’en vinrent pas à une si haute s
ître, le vice ne tarderait guère à y trouver place. Joan. Cuspinianus lib . de institutis Turcarum. Pour ces mêmes raisons l
s ne veulent point de Paradis si on n’y joue. Celui-làGilberius Cogn. lib . 1. narrationum. le montra bien, qui vint jusqu’à
la corde, n’ont point voulu approuver les jeux de hasard :Orlandinus lib . 9. histor. Soc. Jesu. Ils croient que d’un joueu
enim apud Deum est, qui facit hæc. » Deuteron. 22. 5. Diod. siculus. lib . 2. premier déguisement que l’Ecriture appelle
avait, on ne serait pas si chaud à se masquer.Petrus Gregor. sintagm. lib . 39. c. 2. Masque est un vieil mot de Lombardie q
amis du vice, mais qu’ils en craignent le déshonneur. AntigonusLaert. lib . 2. fut un jour sollicité à être d’une Momerie, i
de bienséance aux personnes de leur profession ;Petr Gregor. syntagm. lib . 39. c. 20. n. 14. elle ne demande d’eux, sinon q
e, dont la Chasse est l’apprentissage.« Dat belli rudimenta. » Plato lib . 7. de legibus. Ces personnes qui sont habituée
t tout le reste, ou du moins le font servir à cette passion.Gregoras. lib . 11. Quelque requête qu’on eût à présenter à l’Em
n joignit à la demande un chien de Chasse ou un oiseau.Paulus Venstus lib . 2. c. 18. et 19. Les deux grands Veneurs du cham
court à la merci de son vainqueur, qui en fait ce qu’il veut.Athenæus lib . 9. c. 14. Otys est une espèce d’oiseau, qui est
i, et studiis acrioribus reddit. » Senec. ep. 15. Cælius Rodiginus lib . 8. c. 7. Paulus Ionius in vita Selimi. « Omnibus
hoc natura hominibus munus, ut honesta magis juvarent. » Quintilian. lib . 1. cap. ult. « Ludo et joco uti quidem licet,
Sidon. Apoll. l. 2. ep. 2. de Theodorico. Plut. in Alex. Fulgosus, lib . 8. c. 8. « Quod deterior potiori, insidiari. » f
etatio quædam et languor. » Senec. de tranquill. c. 15. Vitruvius, lib . 5. c. 9. Cicero l. 3. de Oratore. « In ambulatio
vero capi vel incerdum turpe et indecorum est. » D. August. tom. 1. lib . 1. Musicæ c. 4. Introduction à la vie dévote.
on Joannes, sed draco antiquus suis voluminibus docuit. » S. Ephrem. lib . de interr. et resp. « In meo illam inveni. »
u lascivo, etc. » D Basil. hom. 14. in ebriet. et luxum. Krantzius lib . 4. Saxoniæ c. 33. Tritemius in chronico ait cont
ica, quæ casta est, religionem doceat, non saltationem. » D. Ambros. lib . 3. de Virgin. « Desaltasti matrimonium. » Her
m agat, ut ad numeros, et tibiarum sonos scite insaniat. » Drexelius lib . 3. Niceta. c. 7. Matthieu liv. 3. Henry IV. A
istrionibus dare, est Dæmonibus immolare. » Vincent. inspeculo hist. lib . 29. c. 41. Lipsius monit. polit. l. 2. c. 20.
Ille sapit solus, volitant alii velut umbræ. » Cate. Nicephorus. lib . 12. c. 34. « Phantasmata, umbræ, imagines quæ ci
ctos de excess. prælat et Panorm. ib. Loco citato. Joan. Cuspinianus lib . de institutis Turcarum. Laertius l. 3. Gilberius
spinianus lib. de institutis Turcarum. Laertius l. 3. Gilberius Cogn. lib . 1. narrationum. 4. Ethic. c. 1. « Hunni arma, se
em, mortem in alea ponunt. » D. Ambros. de Tobia c. 11. Orlandinus lib . 9. histor. Soc. Jesu. Suetonius in Caligula. Jov
enim apud Deum est, qui facit hæc. » Deuteron. 22. 5. Diod. siculus. lib . 2. Aristot. 2. polit. r. 2. q. 102. a. 6. ad. 
392. Polydor. Virgil. l. 5. de invent. rerum. Petrus Gregor. sintagm. lib . 39. c. 2. « Nonne isti amiserunt imaginem Dei ?
t Christi ? » D. Chrysol. serm. 155. Lucianus in Hermotimo. Laert. lib . 2. « Nullum invenimus, in serie divinarum script
em Christi, Christus autem Dei. » 1. Cor. 3. Petr Gregor. syntagm. lib . 39. c. 20. n. 14. « Esau Venator erat quia pecca
Protoselanus in conviv. quæst. Panormitan. l. 4. de rebus. Alphonsi. lib . 1. vitæ, cap. 5. 1.Basilius Imperator. Guillelmu
Rex Daniæ. Attilus II. Suecorum Rex. « Dat belli rudimenta. » Plato lib . 7. de legibus. « Servulos secum pertrahit fort
ges. Paulus Ionius in Vicecomitibus Mediolan. in Barnaba. Gregoras. lib . 11. Paulus Venstus lib. 2. c. 18. et 19. Galenus
Vicecomitibus Mediolan. in Barnaba. Gregoras. lib. 11. Paulus Venstus lib . 2. c. 18. et 19. Galenus. l. 2. de Ludo parva pi
tus lib. 2. c. 18. et 19. Galenus. l. 2. de Ludo parva pilæ. Athenæus lib . 9. c. 14. a. NDE se prenant garde = remarquant,
21 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XIV. Réponse a l’objection qu’il faut trouver du relâchement à l’esprit humain : que celui qu’on lui veut donner par la représentation des passions est réprouvé même par les philosophes : beaux principes de Platon. » pp. 58-60
n connaître, consulter que les Philosophes. « Nous ne recevonsDe Rep. lib . 2. 3. [Platon, De la République, livres II et II
ntaires sur l’Evangile selon saint Matthieu, « Homélie 38 »]. De Rep. lib . 2. 3. [Platon, De la République, livres II et II
22 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre I. Que les Danses ne sont pas mauvaises de leur nature. » pp. 1-5
de sacris litteris quod indignissimum est, vindicare videamur. » Cyp. lib . de Spect. qu’il ne semble que nous voulions ju
de sacris litteris quod indignissimum est, vindicare videamur. » Cyp. lib . de Spect.
23 (1705) Traité de la police « Chapitre premier. Des Spectacles anciens, leur origine, leur division, leurs dérèglements, et les Lois qui ont été faites pour les réformer. » pp. 434-435
r. TousOnuphr. Panvin. de ludis sæcul. Julius Cæsar Scaliger in 1.  lib . poéticis. Hier. Mercurial. in art. gymnastica, e
éticis. Hier. Mercurial. in art. gymnastica, et variis lectio. Cicer. lib . 2. de Leg Polid Virgil. l. 1. c. 10. et 11. Rosi
Théâtre. Onuphr. Panvin. de ludis sæcul. Julius Cæsar Scaliger in 1.  lib . poéticis. Hier. Mercurial. in art. gymnastica, e
éticis. Hier. Mercurial. in art. gymnastica, et variis lectio. Cicer. lib . 2. de Leg Polid Virgil. l. 1. c. 10. et 11. Rosi
24 (1586) Quatre livres ou apparitions et visions des spectres, anges, et démons [extraits] « [Extrait 1 : Livre II, chap. 3] » pp. 104-105
ίργοντες Σειληνόι τωτοι ἠκουλόθουν ὁι σάτυροι. » Dionys. Halicarnass. lib .7. Antiq. Romanarum de Satyris sic, « περιζώματα
ίργοντες Σειληνόι τωτοι ἠκουλόθουν ὁι σάτυροι. » Dionys. Halicarnass. lib .7. Antiq. Romanarum de Satyris sic, « περιζώματα
25 (1710) Instructions sur divers sujets de morale « INSTRUCTION II. Sur les Spectacles. — CHAPITRE V. Que la circonstance d'aller aux Spectacles un jour de Fête, et de jeûne est une circonstance aggravante. Que ceux qui les fréquentent ne sont pas disposés à approcher des Sacrements. » pp. 83-87
ulos ludicrorum turpium fornicatione pascamus. » De gub[natione]. Dei lib . 6. n. 7. Mais s'il se trouvait des Chrétiens qu
ulos ludicrorum turpium fornicatione pascamus. » De gub[natione]. Dei lib . 6. n. 7. Le 20. Mai 1694.
26 (1770) Des Spectacles [Code de la religion et des mœurs, II] « Titre XXVIII. Des Spectacles. » pp. 368-381
carere, sed etiam Tribu moveri notatione Censoriâ voluerunt. Cicero lib . 4 de Republ. apud S. Aug. lib. 2 de Civit Dei, c
notatione Censoriâ voluerunt. Cicero lib. 4 de Republ. apud S. Aug. lib . 2 de Civit Dei, cap. 9 & 13. Valentinien, Va
r furent pas favorables. On peut voir la Loi qu’ils portèrent en 372, lib . 1. Magist. Cod. Theod. de Spectacul. Théodose, G
une solemnité toute divine avec des spectacles profanes. Cod. Theod. lib . 2 nullus de Spectacul. Théodose le jeune & V
27 (1694) Décision faite en Sorbonne touchant la Comédie, avec une réfutation des Sentiments relachés d’un nouveau Théologien, sur le même sujet « Décision faite en Sorbonne touchant la Comédie. » pp. 1-132
rpissima. Omnia ibi turpi lascivia sunt plena. » 3. [NDA] Salvian, lib . 6, De Provid. [Salvien de Marseille, De Gubernat
ajor voluptas, quam fastidium ipsius voluptatis ? » 25. [NDA] Cypr. lib . de Spect. [S. Cyprien, Des Spectacles]. « Haec e
onspicies quod tibi dolori sit et pudori. » 28. [NDA] Clemens Alex. lib . 3 Paedag c. 11. [Clément d’Alexandrie, Le Pédago
qui eo provolant confessuri. » 31. [NDA] Basile, Homil. 24 de Lege, lib . Gentilium, vers. finem [Basile, 24e homélie “De
« Leges quidem gentium infames esse volunt. » 37. [NDA] S. August., lib 3, Confess., cap. 2. [S. Augustin, Confessions, I
sisset, ab extraneo raptore corrupta non fuisset. » 41. [NDA] Salv. lib . 1 [=6] de Gub. Dei [Salvien, De Gubernatione Dei
inem, actus sordidos repraesentet. » 59. [NDA] Joan. Sarisburiensis lib . 1, cap. 8 de Nugis Curialibus [Jean de Salisbury
it, ejus semper gravissimis consiliis usus est. » 61. [NDA] Ruffin, lib . 2, cap. 16 et lib. 8, cap. 62. [Rufin d’Aquilée,
vissimis consiliis usus est. » 61. [NDA] Ruffin, lib. 2, cap. 16 et lib . 8, cap. 62. [Rufin d’Aquilée, Historia ecclesias
e mortale, quia est cooperatio ad mortale. » 66. [NDA] Act. Mediol. lib . 3 de vita et hon. Clericorum n. 34 [Actes du con
detur mortale, quia est cooperatio ad mortale. » 84. [NDA] Comitol. lib .5, Respons. moral., q. 12, n. 4 et 8 [Paolo Comit
dicunt, spectamus quidem, sed sine detrimento. » 88. [NDA] S. Cyp. lib . de Spect. [S. Cyprien, Des Spectacles]. « Discit
tasti Theatricam inquitatem, eam operatus es. » 91. [NDA] Cassiod., lib . I, Ep. 27 [Cassiodore, Variae, livre I, épître 2
os appellet eos ex quibus crimina oriuntur ? » 103. [NDA] Salvian. lib . citato. [Salvien de Marseille, livre cité (=De G
stultus operatur scelus’. » Proverb. 10. 104. [NDA] Isidorus Pelus. lib . 5. Ep. 185, secundum textum Graecum . [Isidore
28 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XI. Qu’on ne peut danser sans péché les jours qui sont particulièrement destinés à l’exercice de la piété Chrétienne. » pp. 41-53
t obligés de s’abstenir de tous ces divertissements mondains.Magister lib . 4. sentent. D. 16. ubi dicitur pœnitentem à ludi
culis sæculi qui perfectam vult consequi gratiam remissions. Magister lib . 4. sentent. D. 16. ubi dicitur pœnitentem à ludi
29 (1756) Lettres sur les spectacles vol.1 pp. -610
cades de Rome. Gaudia principium nostri sunt sæpè doloris. Ovid. lib . VII. Metam. Frigidus, ô Pueri, fugite hinc,
us efficecere ut alia aliis, quœdam fartassè omnibus placeant. Pline, lib . 4, ep. 14. Je crois, Messieurs, que l’exposé que
ble les condamner : Eamdem virtutem admirantes cui irascuntur. Tacit. lib . 1, Histor. On admire les effets d’une bonne éduc
on l’antique confrérie Disoit tout vice être issu d’ânerie. Rouss. lib . 1, ep. 3. C’est relativement à de pareilles di
foux. Ce sont enfans moins dignes de courroux Que de risée. Rouss. lib . I, ep. III. Je passe à l’idée singuliere où vo
t solide pâture ; De tous les deux se forme esprit parfait. Rouss. lib . I, ép. III. Nous avons bien vu dans Jean Racin
lus vivement de leur expression ? Pourquoi, dit S. Augustin, Confess. lib . III, c. II, t. I, p. 88, 89 de Cathechis. rud. t
pour goûter les douceurs d’une folle passion. Saint Augustin Confess. lib . X, c. XXXIII, tom. I, p. 187. met en doute s’il
ontaine : … Fi du plaisir Que la crainte peut corrompre. Fab. IX, lib . I. Cette pensée peut s’appliquer à tous les pl
orum, Surgit amari aliquid quod in ipsis floribus angat. Lucret. lib . IV. Au reste, sans considérer en mystique ces t
, quid curia mandet. Considérez ce que les Loix prescrivent. Juv. lib . II, Sat. VI. La Jurisprudence fournit une mul
sans pain. Jamque eadem summis pariter minimisque libido. Juv. lib . II, Sat. VI. C’est pour réprimer un accès outré
natura dati, exoriunturque & confirmantur vitia contraria. Cicer. lib . I, de Legib. LE DANGERDES SPECTACLES. ODE DE
ent une peste pour les mœurs des Chrétiens. Comitolus, aussi Jésuite, lib . 5. Resp. Moral q. 11, raisonne ainsi : « C’est c
vilium S. Clemens, Pontifex Maximus, & Secundus post S. Petrum, lib . 8 Constitutionum, cap. 32. Si quis scenicus ad E
am turpi & infami contagione fœdetur, ex D. Cypriano ad Eucratium lib . 1. Et lib. 2. canonic. institut. de Euch. § ite
p; infami contagione fœdetur, ex D. Cypriano ad Eucratium lib. 1. Et lib . 2. canonic. institut. de Euch. § item quamvis. I
tutati sunt. Tertullianus vetustissimus juxta ac gravissimus Author lib . de Spectaculis. Quid facis in illo suffragiorum
riptum est : Mors intravit per fenestras vestras. D. Cypr. Epist. 2. lib . 2. Converte hinc vultus ad diversi spectaculi no
turpior judicatur. Spectatur hîc proh nefas & libenter. Lactant. lib . 6. divinarum institutionum, c. 20. Quid de Mimis
nt, & imitentur cytharistarum & tibicinum pulsus. D. August. lib . 2. de Symbolo, cap. 2. In theatris labes morum d
antomini elicit auditum, sed expugnat sanctum aspectum. Et de se ipso lib . 3. Confess. Rapiebant me spectacula theatrica pl
c enervis Histrio amorem dum fingit, infligit. Theoph. ad Autolycum, lib . 3. Nec cœtera spectacula spectare audemus, ne oc
2. Quis diligens turpiloquia potest habere mundam mentem ? Salvianus lib . 6. Nihil enim ferme flagitiosum est quod in spec
sistit concupiscentia oculorum. D. Bernar. quem refert Bellovacensis lib . 3. spec. mor. distinct. 6. Ubi de Jocis & Co
es digni sunt morte, & hæ ex sacro Minorum Ordine. Th. Sanchez. lib . 9. disp. 46. n. 42. Componentes aut repræsentant
 3. cap. 7. §. 5. Angelum verbo ludus n. 3. Sylvestrum q. 3. Alcozer. lib . de ludo. cap. 54. Sequitur hos Bonacina q. 4. pu
. de ludo. cap. 54. Sequitur hos Bonacina q. 4. puncto 9. Reginaldus lib . 22. cap. 1. sect. 4. Peccatum mortale ex Comœdii
am non intendant, quia dant ei sufficientem causam. Paulus Comitolus lib . 5. quæst. 11. de obscenis Comœdiis, his verbis d
& adolescentibus à senioribus aniculisque narranda sunt. Arist. lib . 7. Polit. cap. 17. Ad summam ut cœtera mala, sic
se dedunt studio sapientiæ, & incontinentiæ operam dant. Varro, lib . 6. de Lingua Latina : Obscenum dictum ab scena q
ens & impudicus esse vult, è Theatris voluptatem captans. Ælian. lib . 9. cap. 12. Romani Alcæum & Philiscum Epicur
t adolescentibus. Etiam Messenii Epicureos expulerunt. Valer. Maxim. lib . 2. cap. 6. Massilia severitatis custos acerrima
talia spectandi consuetudo etiam imitandi licentiam sumat. Fortunat. lib . 2. artis Rhetor. Ait, Catonem librum scripsisse
uæ Theatra stuprandis moribus orientia statim destruebant ? Statius. lib . 1. Sylvarum : Huc intrant faciles emi Puellæ.
empus ludorum & in loco ubi peccarent punirentur. Cornel. Tacit. lib . 4. Pulsi tum Histriones Italiâ, quòd ab iis mult
â, quòd ab iis multa in publicum seditiosè fœda per domos tentata. Et lib . 13. In vincula ducti fautores Histrionum. Demet
Tertullianus, Auctor gravissimus & Apostolorum tempori vicinus, lib . citato de Spectaculis. Ejus omnino verba. Cur et
c ultra quintum diem eam mulierem in sæculo fuisse. D. Greg. Magnus, lib . 1. Dialogorum, cap. 9. Cùm ad Fortunati viri nob
undùm viri Dei sententiam, funditùs finivit vitam. Hist. Tripartita, lib . 7. in Vitis Patrum. Cùm Abbas Pambo venisset apu
t placere mundo. Secunda causa est perditio ipsius. Thom. Cantiprat. lib . 2. cap. 15. Vidi ego adhuc puer, in choreis proc
Menoch. Olim in Patavino Gymnasio juris Cæsarei Interpres Primarius, lib . 2. de Arbitrariis Judicum quæst. Centuria 1. cas
bis, & pulchritudine potissimùm viros capi. Vir, ait D. Basilius, lib . de Virginitate ; quoniam fœminam de suo latere f
donare immane vitium. Idolatriæ à D. Hieronymo comparatur, ut refert lib . 3. tract. 7. cap. 7. q. 3. Altisiodorensis, &
Clerici. Ita præsertim Cajet. in 22. q. 167. art. 2. Jacob. Menochius lib . 2. cent. 1. de Arbitr. jud. qq. casu 69. superiù
ctacula. Rectè recentissimus ac nostrorum temporum auctor Jo. Mariana lib . 3, de Rege & Regis Institutione, cap. de Spe
2. q. 167. Jacobo Menochio loco superiùs citato, argumentatur comit. lib . 5. Responsionum moralium, q. 11. E culpa lethali
anchez, l. 9. disp. 46. n. 41. Emmanuel Sà, verbo ludus, n. 4. Regin. lib . 22. n. 8. & horum postremus Bonacina, putant
Veneres, post desaltatum, aut Martem, aut Liberum, docent D. August. lib . 2. de Civit. Dei, cap. 13, 14, 17. Lactant. lib.
m, docent D. August. lib. 2. de Civit. Dei, cap. 13, 14, 17. Lactant. lib . 1. cap. 20. Procopius in Anecdotis. Respondetur
ilis verò, si saltem malitiæ pars cognita sit, ut rectè docet Sanchez lib . 1. cap. 17. ex Corduba & Adriano, qui ait ad
ores, tum Inspectores. Monuit id ante me disertis verbis Jo. Mariana, lib . 3. de Rege & Regis Instit. ubi de Spectaculi
iantur, quia sine illo fleri non potest, erubescunt. S. Aug. de Nupt. lib . 1. 23. Tutiùs veritas auditur quàm prædicatur
tificio excelleret, is in suo génere Roscius diceretur, Cic. de Orat. lib . 1. 32. Fameuse Actrice, qui mourut en 1698. 33
ia, quæ est à tota mente & à recta ratione defectio. Cic. Tuscul. lib . 4. 37. Anne-Thérese de Marguenat de Courcelles,
neres, cupidinesque Hîc sunt condita, quo Paris, sepulcro. Mart. lib . 11, ep. 14. 45. Psallere & saltare elegan
le de Louis XIV. 49. Nullis Spectacularum illecebris corrupti. Tac. lib . de Mor. Germ. 50. Cet illustre Evêque de Meaux,
5 Février 1701. 54. Cur in Theatrum, Catone severe venisti ? Mart, lib . 37, ep. 3. 55. Sensere quid mens ritè, quid
, quid indoles Nutrita faustis sub penetralibus Posset. Horat. lib . 4, od. 4. 56. Virtutes in omni ætate cultæ, c
usque concedendum est, ut iis hæc apta sint, nobis dissoluta. De Off. lib . 1, cap. 3. 60. Genus jocandi petulans, flagiti
rte minima, si quid in nobis virilis roboris manebat, excidit. Quint. lib . 1, cap. 10. 66. Ipsa multarum artium scientia
tur ad tolerandos faciliùs labores velut muneri nobis dedisse. Quint. lib . 1, cap. 10. 69. Multò citiùs munda corrumpuntu
utabam furorem hunc satis frenari posse. Mariana, de Institut. Regis, lib . 3, c. 15 de Spectac. 72. Dans la préface de sa
76. Nimium risûs pretium est, si probitatis impendio constat. Quint. lib . 6, sup. 3. 77. O præclaram emendatricem vitæ p
rgonotarum, tu me amoris magis quàm honoris servavisti gratiâ ! Tusc. lib . 4. 78. Dans ses Réflexions sur la Poëtique. Ber
vitam. Fortiter ille facit qui miser esse potest. Mart. ep. 57, lib . 11. 80. Exempla fiunt quæ esse jam facinora d
ium vitâ victuque mutato, mores mutari civitatum puto. Cic. de Legib. lib . III. 88. Parmi les Ecrits qui ont paru sur cet
hauserimus, per scelera supplendum erit ». Hist. l. IV, lxxiv, Annal. lib . II, xxxviii ; lib. XIII, l. 89. Dans l’Esprit
lera supplendum erit ». Hist. l. IV, lxxiv, Annal. lib. II, xxxviii ; lib . XIII, l. 89. Dans l’Esprit des Loix. 90. Abré
Theatra jube : Peccandi causam quæ multis sæpe dederunt. Trist. lib . 2. 109. Temperavit scenicas donationes : fuit
sipere, ut populi possimus desiderata gaudia continere. Apud Cassiod. lib . 1 variarum, ep. 27. Theodor. & lib. 3, epist
udia continere. Apud Cassiod. lib. 1 variarum, ep. 27. Theodor. & lib . 3, epist. 53. Theodor. 111. Mort en 1688. 112.
dis cæna distinguitur, ut voluptates quoque studiis condiantur. Plin. lib . 3, ep. 1. 137. Ludus est necessarius ad conver
nora mala tolerare, & Populi levitati aliquid concedere. Mariana. lib . 3 de Rege & Regis institutione, cap. de Spec
& somno & cibo in vitam, non in voluptatem uteretur. Paterc. lib . II, cap. XLI. 175. Dux bello peritissimus, inn
gratia fidelissimus, in accipienda satisfactione facillimus. Paterc. lib . II, cap. XVIII. 176. Pub. Scipio Emilianus, vi
bere, quod haberet justitiam, omnibus humanis vitiis immunis. Paterc. lib . II, cap. XXXV. 178. Voyez la Feuille Hebdomadai
infinitè magis eadem illa audita quàm lecta delectent. Quint. de Or. lib . XI, cap. III. Cette citation justifie ce qui a é
illa, quæ tum conspiciebantur semina erant futuræ luxuriæ. Tit. Liv. lib . 39, n°. 6, circà annum 566 fundat. Rom. Consul M
quòd inter nobilissima Romæ gravitatis argumenta notaretur. Tit. Liv. lib . 48, c. 27. 209. Nulli tunc subsessores alienor
penetraverint, ibi injuria dominatur, infamia flagrat. Valer. Maxim. lib . 2, art. 5 ; lib. 4, c. 3, art. 1. 210. Plin. l
bi injuria dominatur, infamia flagrat. Valer. Maxim. lib. 2, art. 5 ; lib . 4, c. 3, art. 1. 210. Plin. lib. 4, ep. 15.
at. Valer. Maxim. lib. 2, art. 5 ; lib. 4, c. 3, art. 1. 210. Plin. lib . 4, ep. 15. 211. Voyez l’Eloge de M. de Montesq
bonum, ut vult Scriptura sancta ; lex est lumen vitæ. S. Clem. Alex. lib . 1. Stromatum. 249. Stultorum infinitus est num
quod est vanitas & insipientia. S. Aug. 250. S. Aug. Confess. lib . III, cap. 2. 251. In Theatris congaudent amant
Theatris congaudent amantibus qui sese fruuntur per flagitia. S. Aug. lib . 3, Confess. 252. M. Le Brun, connu par plusieur
ib. 3, Confess. 252. M. Le Brun, connu par plusieurs Odes. Confess. lib . III, c. II, t. I, p. 88, 89 de Cathechis. rud. t
an, II, 15, 16. Ibid. Phil. IV, 8. Nomb. XXIII, 21, 23. Confess. lib . X, c. XXXIII, tom. I, p. 187. Lib. I de Anima &
Quoniam dociles imitandis Turpibus ac pravis omnes sumus. Juven. lib . IV, Sat. XIV. 305. Feuille Hebdomadaire des P
ceres Romani specie orationum & carminum Scenâ polluuntur. Annal. lib . 14. 330. En 1616. 331. Ce fait est rapporté pa
est dicentium, ea prima est, ne ars videatur… …Quint. Institut. Orat. lib . I, cap. II. 333. Φιλὸχοςμον Genus fæmineum est.
ubi non solùm Diabolum, sed etiam Dominum habemus adversum ? S. Cypr. lib . de Sing. Clerc. p. 173. 375. Verumtamen nos si
30 (1742) VIII. Conférence. De la Comédie, contraire aux promesses du Batême [Conférences théologiques et morales, IV] « X. Conference sur les sacremens. » pp. 223-247
e graviorem, … non corporibus, sed moribus curavit immittere. D. Aug. lib . i. de Civ. Dei, cap. 32. Dieu. Il y déplore l’av
oc, cum redimus ad spectaculum, relinquimus fidem Christi. Salvianus, lib . de gubernatione 6. tomor. Bibliothecæ Patrum. le
t esse momenti. Innocent. III. in capite Ad nostram. de Consuetudine, lib . I titulo 4. Ce Pape est mort en 1216.Tout ce qu
e graviorem, … non corporibus, sed moribus curavit immittere. D. Aug. lib . i. de Civ. Dei, cap. 32. Diabolus autem est in
oc, cum redimus ad spectaculum, relinquimus fidem Christi. Salvianus, lib . de gubernatione 6. tomor. Bibliothecæ Patrum. I.
t esse momenti. Innocent. III. in capite Ad nostram. de Consuetudine, lib . I titulo 4. Ce Pape est mort en 1216. De theatr
31 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XIII. Que les lois civiles défendent de danser, et d’aller à la Comédie les jours des Fêtes. » pp. 67-75
de la piété par quelque spectacle » ; l. 2. C. Theod. de spectaculu lib . 15. tit. 5 . « Illud etiam præmonemus, ne quis i
tous les divertissements du siècle. l. 2. C. Theod. de spectaculu lib . 15. tit. 5 . « Illud etiam præmonemus, ne quis i
32 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre XIII. L’Opéra est le plus dangereux de tous les spectacles. » pp. 111-117
fœminata, si quid in nobis virilis roboris manebat, excidit. » Quint. lib . I, cap. x. « Il ne faut cependant pas attribuer
exciter enfin l’ardeur martiale dans le cœur des combattants. Quint. lib . I, cap. x . « On n’avait point, dit Jean-Jacque
33 (1710) Instructions sur divers sujets de morale « INSTRUCTION II. Sur les Spectacles. — CHAPITRE II. Réponse aux objections qu'on tire de saint Thomas pour justifier les Spectacles, et aux mauvaises raisons qu'allèguent ceux qui croient pouvoir les fréquenter sans péché. » pp. 55-63
Spargens pœnales cæcitates super illicitas cupiditates ». Aug[ustin]. lib . 1. c. 19.Quelque innocentes que ces personnes se
Spargens pœnales cæcitates super illicitas cupiditates ». Aug[ustin]. lib . 1. c. 19. « Væ vobis qui ridetis nunc, quia lug
34 (1643) Les Morales chrétiennes « Des Théâtres. » pp. 511-519
, s’ils ni donnent point leur consentement, dit un saint Père Salvia lib . 6. de provid. . Il n’y a que les comédies, où ce
r par compassion. D. August. li. 2. de civit. Dei cap. 10. Salvia lib . 6. de provid. D. August li. 1. de civit. Dei c
35 (1689) Le Missionnaire de l’Oratoire « [FRONTISPICE] — Chapitre » p. 9
re privés de ces passe-temps que par appréhension du martyre (Tertul. lib . 2. de Spect.) 13. Vos vero suspensi ac sollici
36 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre II. Que la représentation des Comédies et Tragédies était un acte de Religion parmi les Grecs et Romains. » pp. 36-56
de spectacles ; Et l'Empereur Sévère après la défaite d'AlbinusHerod. lib . 3. in Sever. donna dans la ville de Rome tous le
em in Ant. Suet. in Jul. c. 19. Suet. in Oct. c. 10. Xiphilin. Herod. lib . 3. in Sever. Quintil. l. 3 c. 8. Arist. Poét. c.
37 (1756) Lettres sur les spectacles vol. 2 «  HISTOIRE. DES OUVRAGES. POUR ET CONTRE. LES THÉATRES PUBLICS. — NOTICES. PRÉLIMINAIRES. » pp. 2-100
nseigner : Et peccare docentes, Fallax historias monet. Od. 7, lib . 3. C’est de ces écrits dont les Auteurs eux-mêm
ragædis. … … … … … Hoc paces habuêre bonæ ventique secundi. Hor. lib . 2, ep. 1. 7. Tome III de ses Principes de Litt
audet, Sed turpem putat in scriptis, metuitque lituram. Epist. I, lib . II. 13. Creditur, ex medio quia res arcessi
ipendia, tanquam expertes artis ludicræ, faciant. Tit. Liv. Décad. I, lib . VII, cap. II. 15. Apud Romanos Prætextata, Tab
ut Tragici Actores cum cothurnis, neque Comici cum soccis. Diomedes, lib . 3, cap. 4. 16. Philosophiæ nulla cura est. Ma
s inter se uxoresque contendunt uter det latus illis. Senec. quæst. lib . VII, cap. 32. 17. Ne domos Pantomimorum Senat
ret, ne egredientes in publicum Equites Romani cingerent. Tac. annal. lib . 1. 18. Dans son Mémoire sur les Jeux scéniques
idem, cum choris totidemque remanerent Magistris. Amm. Marcell. hist. lib . 14. 21. Quit enim integro, &c. Salvien, de
hist. lib. 14. 21. Quit enim integro, &c. Salvien, de Gab. Dei, lib . 6. 22. Ex illo tempore in urbibus Romanis hæc
ris sit rogus iste meî. Remed. Am. 36. Sen. epist. 79. 37. Mart. lib . 12. 38. Dans son Histoire du Théatre François.
38 (1715) Dictionnaire de cas de conscience « COMEDIE. » pp. 739740-750
: Ulpianus in leg. Quod ait. 2. ff. de his qui notantur infamiæ. § 5. lib . 3. tit. 2. « Qui in scænam prodierit, infamis es
e une mauvaise coutume. C’est ainsi que raisonne Tertullien :Tertull. lib . de Velandis Virgin. « Hoc exigit veritatem, cui
Ulpianus in leg. Quod ait. 2. ff. de his qui notantur infamiæ. § 5. lib . 3. tit. 2. « Scæna est quæ ludorum faciendorum c
. Epist. 74. ad Pompeium. Secund. Edit. Pamelii et Dodvuel. Tertull. lib . de Velandis Virgin. Innoc. III. in cap. Ad nost
39 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XIV. Que les danses sont aussi défendues les jours des Fêtes par les lois Canoniques. » pp. 76-93
ta, totæ Christianorum mentes Dei cultibus occupentur. » L. 5. c. th. lib . 15. tit. 5. et, « qu’ils apprennent que les Fê
ta, totæ Christianorum mentes Dei cultibus occupentur. » L. 5. c. th. lib . 15. tit. 5. « Aliud esse tempus supplicationum
40 (1664) Traité contre les danses et les comédies « INSTRUCTION, et avis charitable sur le sujet des Danses. » pp. 177-198
ber en plusieurs sortes de péchés.Alex. part. 4. qu. 48. Raph. Volat. lib . 35. 1. De querelles et de batteries. 2. De liais
t. pro Murena. Luc. 9 Math. 5 Alex. part. 4. qu. 48. Raph. Volat. lib . 35. 2 Reg. 6. Exod. 15. j. NDE Pource que = p
41 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre VII. Les spectacles favorisent les suicides. » pp. 90-92
e vitam. Fortiter ille facit qui miser esse potest. » Mart. Ep. LVII, lib . II. Le mal que causent les spectacles s’étend
42 (1694) La conduite du vrai chrétien « ARTICLE V.  » pp. 415-435
er Lecteur, quel a été le sentiment de saint CyprienEpist. ad Donat., lib . 2 [Epître à Donat, livre 2]., qui dit que « tels
elon vos démérites. Canon 23. De proced. Lib. 6. Epist. ad Donat., lib . 2 [Epître à Donat, livre 2]. Lib. de Spect. [Ter
43 (1576) De la Censure. pp. 611-613
endu que les juges et autres officiers n'y prendront jamais garde. lib . 7. ca. 15. polit. « duabus potissimum rebus civi
44 (1639) Instruction chrétienne pp. -132
pentance. Dieu nous en fasse la grâce.   FIN.   1. Tacitus Annal. lib . 4. « Postremo Caesar de immodestia histrionum re
talia ».e 2. « Funditus everti per accitam lasciviam ». Idem Annal. lib . 14.f 3. 1, Petr. 1. v. 17. et 18.g 4. Rom.
t spectentur ut ipsa.y 22. 1. Johan. 2. v. 16. 23. De civit. Dei lib . 2. cap. 13.ae 24. Eiusdem lib. cap. 7. af 2
han. 2. v. 16. 23. De civit. Dei lib. 2. cap. 13.ae 24. Eiusdem lib . cap. 7. af 25. De spectaculis lib. cap. 17.ag
b. 2. cap. 13.ae 24. Eiusdem lib. cap. 7. af 25. De spectaculis lib . cap. 17.ag 26. Chap. 14. de la discipline Ecc
47. Ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus. Glossa ad lib . 8 D. De pub. in rem act. lib. 1, Parag. Quod aut
nec nos distinguere debemus. Glossa ad lib. 8 D. De pub. in rem act. lib . 1, Parag. Quod autem. D. de aleatoribus. [NDE] «
ad cap. XVI.ch 55. Lege consensus, Cap. de Repud. cl 56. Valer. lib . 6. cap. 5.cn 57. Dion Cassius, lib. 57. et 59
ap. de Repud. cl 56. Valer. lib. 6. cap. 5.cn 57. Dion Cassius, lib . 57. et 59.co 58. Annual. Lib. 14. Proceres Ro
it. div instit. Cap. 6.cs 62. August. Epist. 202.ct 63. Paedag. lib . 3 cap. II. Akroamazoï. cu 64. Cypr. Epist. 2.
vili in compendium ita redactorum, Lyon, A. Pillehotte, 1619, vol. 2, lib . XVIII, cap. VII, « Caussae infligendae ipso jure
45 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre III. Du Triomphe. » pp. 112-160
rtée par un Valet ou Soldat, ou mesme par l’Officier public. App. in lib . 6. Isid. l. 18. c. 2.Il portoit d’une main une b
eur de monter l’un, le cheval gauche, & l’autre le droit, Val Max lib . 4. c. 4.qui tiroient le Char d’Auguste Triomphan
ica, Tunicta, Palmara. Trabea. Corripp. l. 1. num. 15. Scal. App. in lib . 6. Isid. l. 18. c. 2. Turn. ad l. 2. c. 16. Zona
tac. ann. 1. *. Iul. cap. hic. Pro Mur. Suet. in Tyb. c. 6. Val Max lib . 4. c. 4. Apian. in Lyb. Claud. l. 3. de Laud. St
46 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre V. De l'impudence des Jeux Scéniques. » pp. 104-134
ui les ont dérobées aux yeux des Modernes. Sous le Consulat deT. Liv. lib . 7. Peticus et de Stolon, qui vivaient près de qu
s abominations, dont la pensée est capable de faire rougir. T. Liv. lib . 7. « In quibus ludis (Scenicis) tanta consuevit
47 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre I. Que les Spectacles des Anciens ont fait partie de la Religion Païenne. » pp. 2-35
. Verus : Caracalla au jour de sa naissance dans NicomédieAppend. sd. lib . 8., donna des Gladiateurs ; et Maximinus au jour
bell. civil. Diod. l. 16. Liv. l. 33. Euseb. Eccl. hist. Append. sd. lib . 8. Tacit. l. 15.« Certamen ad exemplum Atticæ re
48 (1776) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre dix-neuvieme « Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre dix-neuvieme. — Chapitre III. Autre continuation des Mêlanges. » pp. 45-87
ne comprend rien, je suspens mon jugement, j’examine, Sex emp. hipot. lib . 1. c. 12. il y en a encore une grecque & une
ine dans le même genre. 2.° Nil definio. Je ne définis rien. Ibid., lib . 1, c. 23. 3.° Omni rationi ratio objecta reperi
ecta reperitur. A chaque raison on trouve une raison contraire Ibid. lib . 1, c. 23. Diog. Laerce. Le rapport, lib. 9, ses.
e une raison contraire Ibid. lib. 1, c. 23. Diog. Laerce. Le rapport, lib . 9, ses. 74. 4.° Possibile & non possibile.
m. Quand personne ne sait ni ne saura rien de certain. Diog. Laerce, lib . 9, sec. 72, plusieurs autres grecques & lati
49 (1772) Spectacles [article du Dictionnaire des sciences ecclésiastiques] « Spectacles. » pp. 150-153
de leurs mœurs : nullis spectaculorum illecebris corrupti . Tacite, lib . de more German. L’illustre Prince de Conti, M.
a corruption des mœurs. Laissons-là l’idolâtrie , disoit Tertullien, lib . de spectac. cap. 14, … examinons–en la question
50 (1574) Epître de saint Cyprien contre les bateleurs et joueurs de farces « Epître de saint Cyprien contre les bateleurs et joueurs de farces. » pp. 423-426
ort belle histoire d’un lion et d’un serviteur nommé Androdus Gellius lib . 5. ca. 4. noct. att.On nourrit en délices une bê
ort belle histoire d’un lion et d’un serviteur nommé Androdus Gellius lib . 5. ca. 4. noct. att. 15. [NDE] parquoy = donc
51 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XXXII. Passages de Saint Ambroise et de Saint Jérôme sur les discours qui font rire. » pp. 124-131
4, c.]. ap. [NDUL] Thomas s’appuie sur Aristote (Morale à Nicomaque, lib . IX, cap. x, qu’il traduit ainsi : « Pauci amici
52 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre II. Des Amphitheatres. » pp. 44-72
ndonnées à la discretion & au desir des SpectateursAlex. ab. All. lib . 5. c. 7.. Ie sçay bien que ce mot de Visceration
in Ner. Βοτὰ καὶ θηριά. Dio. l. 51. Vopisc. in Probo. Alex. ab. All. lib . 5. c. 7. Caij. l. 5. c. 42. Theod. Marcil. de St
53 (1770) La Mimographe, ou Idées d’une honnête-femme pour la réformation du théâtre national « La Mimographe, ou Le Théâtre réformé. — Seconde partie. Notes. — [M] » pp. 426-430
ullo loco, quia hæc de Paganorum consuetudine remanserunt. Capitul. lib . VI. On défendit aussi certaines Fêtes Baladoir
54 (1649) Della Cristiana Moderazione del Teatro. La soluzione dei nodi pp. -
ellige sacra Scriptura verecundiam lusu nisi impudicum non denotasse lib . De Ieiunio. ». Et io considero che la mutazione
gibus, senili quodam, modestoque ioco iter hoc molestia conficiamus. lib .3. de leg. » So ancora, che Innocenzo Ringhieri n
nghieri nell’Opera sua detta Cento Giochi Liberali, pone al c. 90 del lib . 9. questo titolo Gioco della Commedia : e la chi
stino, non debet alterum pro altero perpetrare, sed utrumque vitare. » lib . 2. de adult. coniug. c. 15. Sapendo, che, « qui
ntes priscis olim temporibus seria, et iocosa inter se conferebant. » lib . 10. Ivi si radunavano gli Amici a ragionar insie
lle difficoltà prese da’ superiori. Un Moderno Mazar. Rog. 109. o. lib . 3. de legibus. Valentuomo, ragionando contro i m
iarando, che la Legge DivinaI. 2. q. 91. a. 4. c. §. 4. quia in I. de lib . arb. C. 6. fu necessaria, scrive. « Augustinus d
um permittentem, legem non esse, sed errorem. » Così lo cita Comitolo lib . 5. q. 16. n. 13. nelle sue risposte. Ma non fa d
borat foris lingua predicatis nisi intus operetur gratia Salvatoris. » lib . 1. ad Simpliciam. Quest. 2. E quella del gran Do
usto d’aver spiegato una sacra istoria di Germania con alcuni versiIn lib . Io: Franc. pag. 354.. « Nil eas veritus calumnia
nel Libro, che io scrissi della sposa di Cristo, dove nel c. 20. del lib . 5. trattai in particolare questa materia: e in q
niciosiorem tibi priore ignorantia, aut negligentia cladem inserat. » lib . I ep. 63 Segue Nigrone a numerare gli effetti c
gostino, mulcetur auditus, divi sermonis pariter utilitas inferatur. » lib . 1. Geogr. E questa dottrina è spiegata copiosame
sine Precone, adulteria presertim, stupra, et amores Deorum obsceni. » lib . de raf. Leged. Lib. Gen. Cioè a dire. Bisogna gu
non modo terrena scrobe abscondisse, sed ipso etiam cano mersenisse. » lib . 3. ep. pag. 1338. Felici quelli, che dotati di g
eteres nostros suere Prudentius, Sedulius, Danasus, alique nonnulli. » lib . 1. de stud. div. et hum. Phil. c. 6. Questi fugg
fic. Tomo de Sacram in genere. l. 3 de Rege, et Regis. c. 32. 6. lib . De Ieiunio. ho.6. in Mat. 2. 2. q. 168. a. 2.
2. q. 168. a. 2. ad 2. in Proem. Digest. Pontanus l. 1. de amore. lib .3. de leg. In Lacon. Appresso il Franc. Par. 3.
te princi.§. 1. c. 14. n. 40. d. 17. in 4. q. 2. a. 4. in 5. conclus. lib . 2. de adult. coniug. c. 15. t. 1. in Decal. l. 1
9. hom. 38. in Mat. c. 50. Ps. 127. 2. 2. 2. q. 87. a. 2. ad. 2. lib . 10. nel manoscritto de’ 200. casi al c. 118. ca
dis. 500. n. 3. pag. 662. tom. 4. l. 15. hom. 3. §. 6. Deut. 234. 17. lib . 7. de Provid. t. 3. nelle senct. n. 138. Beltram
igo pag. 58. in Paran. p. 45. Ser. 5. in Cant. Mazar. Rog. 109. o. lib . 3. de legibus. To. 3. nelle sent. N. 200. l. 2
6. Pist. Lib. 21. de Spect. I. 2. q. 91. a. 4. c. §. 4. quia in I. de lib . arb. C. 6. lib. 5. q. 16. n. 13. Adamo Contzen
de Spect. I. 2. q. 91. a. 4. c. §. 4. quia in I. de lib. arb. C. 6. lib . 5. q. 16. n. 13. Adamo Contzen Pol. L. 3. c. 13
iarum. cap. 27. Ad Illuminatos Catech. 4. al fine. L. 5. de Provid. lib . 1. cap. 11. della Tribol. Rag. 109. t. de Virtut
8. subs. 11. in Enchir. C. 82. l. 7. c. 10. cap. 6. cap. 54. cap. 19. lib . 1. ad Simpliciam. Quest. 2. Hom. 2. de Davis et
19. pag. 616. Ser. 120. de Temp. apud Cor. In Luc. c. 15. v. 32. 21. lib . 3. de Rep. Rag. 109. V. Ser. 32. in Cant. cap. 3
Pat. Iob. cap. 52. nel Giardino de’ fiori curiosi tractat. 1. p. 17. lib . 3. c. 19. lib. 10. c. 47. pag. 869. Ser. de laud
52. nel Giardino de’ fiori curiosi tractat. 1. p. 17. lib. 3. c. 19. lib . 10. c. 47. pag. 869. Ser. de laudi bus B. M. Vir
3. pag. 77. l. 2. cap. 2. l. 5. resp. moral. q. XI. Nu. 9. pag. 645. lib . 12. Eccl. Hist. c. 44. l. 1. c. 9. In Orat. De v
huomo di lettere pag. Mihi. §. 5. Nello stimolo p. 1. c. 6. p. 67. In lib . Io: Franc. pag. 354. p. 354. In Niuta. L. 1. c.
sc. 17. nella Dom. fra l’Ottava dell’Epifania n. 13. Iob. c. 40. 13. lib . I ep. 63 col. 14. c. 12. l. de infor. Novit. c.
Max. Tyr. ser. 29. in 2. de Rep. In Lysi. apud Possevin. Pag. 111. A. lib . 1. Geogr. in c. 1. mihi. n. 60. 61. In Niceta l.
c. 5. Ad Demonicum. Opus. Quomodo legendi gendi Poeta. Ad liberalem. lib . de raf. Leged. Lib. Gen. or. adhor. ad Gentes. i
ubernat. t. 1. de Vita Spirit. L. 5. par. 3. c. 39. l. 1. c. 5. n. 1. lib . Cit. pa. mibi’ 89. l. 1. Prol. 3. p. 147. Rag. 7
t. In Exam. Doctr. Vanit. L. 4. in Proemio p. 1013. De Ira Dei c. 10. lib . 3. ep. pag. 1338. lib. 12. es. 47. lib. 1. de st
t. L. 4. in Proemio p. 1013. De Ira Dei c. 10. lib. 3. ep. pag. 1338. lib . 12. es. 47. lib. 1. de stud. div. et hum. Phil.
io p. 1013. De Ira Dei c. 10. lib. 3. ep. pag. 1338. lib. 12. es. 47. lib . 1. de stud. div. et hum. Phil. c. 6. Ser. 1. de
55 (1631) Panegyrici et orationes « MODESTINUS PROLATARUM CONFUTATIONE RATIONUM HISTRIONES CUM FABULIS SUIS PROCUL AMANDANDOS ESSE DEMONSTRAT. ORATIO X. » pp. 325-352
rysippo « nutrices sapientes, certe quantum res patietur, optimas » : lib . 1. Instit. orat. c. 1. qui æquales inter quos ed
judicium. Expenditur Quintiliani prolatum ab adversario testimonium. lib . 1. Instit. orat. c. 1. l. 1. c. 20. l. 1. c. 1
56 (1684) Sixiéme discours. Des Comedies [Discours sur les sujets les plus ordinaires du monde. Premiere partie] « Sixiéme Discours. Des Comedies. » pp. 279-325
us cõsulentes. 10. de Spect Tert. Aug. 1. de Civ. c. 33. Sidon. Apol. lib . 3. Epist. 13. Quelques-uns firent démolir ce que
as videatur fuisse transmissum. Honestus imperet inhonestis. &c. lib . 7. Epist. 10. La raison veut que ceux qui ne sça
us cõsulentes. 10. de Spect Tert. Aug. 1. de Civ. c. 33. Sidon. Apol. lib . 3. Epist. 13. Impudicitiæ consortium, ubi nihi
as videatur fuisse transmissum. Honestus imperet inhonestis. &c. lib . 7. Epist. 10. Lact. sub Leo. 10. sess 10. de I
57 (1756) Lettres sur les spectacles vol. 2 «  HISTOIRE. DES OUVRAGES. POUR ET CONTRE. LES THÉATRES PUBLICS. —  HISTOIRE. DES OUVRAGES. Pour & contre les Théatres Publics. » pp. 101-566
ce mot d’Horace : Quid leges sine moribus ? vanæ proficiunt. [Od. 24, lib . 3]. C’est donc aux Princes & aux Magistrats
gation. Sunt clari hodieque & qui olim nominabuntur. Quint. lib . X, cap. XI. Au reste, il a échappé à M. Irail u
& publica saltem His intacta malis agerentur sacra ! Juven. lib . II, Sat. VI. Ces Vers pourroient servir d’épigr
amp; leurs peines, Leurs biens & leurs maux à part ; Rousseau, lib . IV, od. VIII. Les trahisons des plaisirs n’éme
inde habe ut stillicidia mellis de libaculo venenato. 95. Cel. Rod. lib . VIII, c. 7. 96. Description de l’Italie, tome V
minos Jurisdictionis Romæ, quisquam puerum castraret. Amm. Marcellin, lib . 18. 103. Dans l’Année Littéraire, 1775. 104. D
vem culpam evadere communi calculo docent cum divo Thoma. Lambertini, lib . XI, cap. X de Synodo Diœcesana ; & de Instit
li levitati aliquid concedere. Marian. de Rege & Regis instituti, lib . III, c. 15. 169. Les principes de M. de Montesq
, quod majores nostri ingenuis probro duci voluerunt. Macrob. Saturn. lib . 2, c. 8. 172. Ad opprimendam Rempublicam cland
fraude, quicquid scelere peccatum est, scitote ortum esse. Tit. Liv. lib . 39. 173. Dans sa Dissertation en forme d’averti
Duobus itaque præliis fusi fugatique sunt. Flor. hist. Rom. epist. I. lib . II. 206. Ut Gubernatori cursus secundus, Medic
is locuples, gloriâ ampla, virtute honesta sit. Cic. ep. XI ad Attic. lib . VIII. 207. Œuvres de Plutarque, tome I, pages 5
er fratres nostros, & non inferamus crimen gloriæ nostræ. Machab. lib . I, cap. III, ℣. 59 ; & cap. IX, ℣. 10. 228.
orum cœpi cogitare, assensio omnis illa elabitur. Cic. Quæst. Tuscul. lib . I, n°. 25, 26. Errant ergo Philosophi, velut in
telligunt, quia nec viam nec ducem sequuntur. Lactant. Divin. Instit. lib . VI, n°. 8. 257. Prédicateur Ordinaire du Roi,
; Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus. Horat. ep. XII, lib . I. Il n’eut pas besoin des conseils qu’Horace d
… …Ridiculum acri Fortiùs & meliùs, plerumque secat res. Hor lib . I, sat. X. 272. L’Opéra, dont J.B. Rousseau
rincipi quod oporteat, multi laboris. Tacit. vit. Agric. 41 ; Histor. lib . I, n. 15 ; Annal. lib. II, n. 38. 277. Hoc est
multi laboris. Tacit. vit. Agric. 41 ; Histor. lib. I, n. 15 ; Annal. lib . II, n. 38. 277. Hoc est Regula perfectissimi C
sar, Populum nobis intentum tempus consumere ». Dion. Cassii, Histor. lib . LIII, page 747. 280. Civile rebatur misceri vo
747. 280. Civile rebatur misceri voluptatibus Vulgi. Tacit. Annal. lib . I, n°. 54. 281. Dans la Feuille Hebdomadaire de
58 (1697) Essais de sermons « POUR LE VINGT-TROISIÈME DIMANCHE D’APRÈS LA PENTECÔTE. » pp. 461-469
6. 9. S. Joan. Chrysos. in fine prologi sup. Joan. 10. Salvian. lib . 6. de Gubern. Dei. 11. Ibid.
59 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre XVI. Il y a des divertissements plus utiles et plus décents que les spectacles. » pp. 138-149
reuse. » 10. [NDA] S. Cyprien. de Spectaculis. 11. [NDA] Tertull. lib . de spectaculis cap. xxix, 30. 12. [NDA] Narrave
60 (1731) Discours sur la comédie « PREFACE » pp. -
b[er] 2. de Event. Angl. p. 2495. [Henrici Knyghton, de event. Angl., lib . II, apud hist. angl. script.] 8. [NDA] Math[ie
61 (1697) Histoire de la Comédie et de l’Opéra « HISTOIRE ET ABREGE DES OUVRAGES LATIN, ITALIEN ET FRANCAIS, POUR ET CONTRE LA COMÉDIE ET L’OPERA — CHAPITRE II. » pp. 19-41
ent une peste pour les mœurs des Chrétiens. Comitolust aussi Jésuite, lib . 5. Resp. Moral. q. 11. raisonne ainsi : « C’est
62 (1640) L'année chrétienne « De la nature, nécessité, et utilité des ébats, jeux, et semblables divertissements. » pp. 852-877
s, dum gravibus, et seriis rebus satis fecerimus. » 38. [NDA] Clem. lib . 1. Pædag. c. 20. Eccl. 3. « Tempus amplexandi, e
on, les Saints les ont pratiquées. 43. [NDA] Maf. in vit. S. Ignat. lib . 3. 44. [NDA] Math. 19. 45. [NDA] Marc. 6. « 
63 (1778) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre vingtieme « Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. — Chapitre VI. Machiavel. » pp. 198-214
pe, à qui très-injustement il a la témérité de l’attribuer. Aristote, lib  V. cap. 11 & 12, rapporte les artifices dont
64 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 4 « CHAPITRE VIII. De la Folie. » pp. 163-179
'on y tient, l'objet qui y occupe, que selon Varron (de lingua Latina lib .), le mot obscène vient de scène, obscenum à scen
65 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 1 « CHAPITRE III. Des Pièces de Collège. » pp. 48-67
honorer ? Le savant et pieux P. Thomassin (Disciplin. Eccles. pag. 2. lib . 4. n. 11) dit : « Ces personnes Ecclésiastiques
66 (1845) Des spectacles ou des représentations scéniques [Moechialogie, I, II, 7] pp. 246-276
t pompis ejus, atque spectaculis et operibus protestentur. (De prov., lib . 6.) Saint Charles Borromée fit ordonner, dans un
67 (1731) Discours sur la comédie « SECOND DISCOURS » pp. 33-303
iones, periti Artis Ludicræ, et l’Art se nommait Ars Ludicra Val. M. lib . 8. c. 7. p. 10., Ars Theatralis, Ars Scenicæ, Lu
ut ii potius abire, quam ea sustinere vellent. » Apud Surium 4., Nov. lib . 5. pag. 120. qu’on ne souffrirait aucune pièce
, de hac nefaria arte Mariana de spectac. cap. 12. cum seq. Bulenger. lib . 1. de circo cap. 52. Calatajuà. in Paradox. cap.
Cap. 104. Au[lu]-Gell[e]. Noct[es]. Att[icae]. L. 20. c.4. Val. M. lib . 8. c. 7. p. 10. 56. [NDA] M. Dacier dit dans s
les]. 1. 14. c. 20. 60. [NDA] Vit[a]. Aug[usti]. c. 45. 61. [NDA] lib . 5. 62. [NDA] l. 3. Am[ores]. Eleg. [Elegie] 12
ut ii potius abire, quam ea sustinere vellent. » Apud Surium 4., Nov. lib . 5. pag. 120. Le Sieur Riccoboni. P. 58. Art.
68 (1685) Dixiéme sermon. Troisiéme obstacle du salut. Les spectacles publiques [Pharaon reprouvé] « La volonté patiente de Dieu envers Pharaon rebelle. Dixiéme sermon. » pp. 286-325
guis, animisque favete, Tempus ad est plausus, aurea pompa venitOvid. lib . I. amo.. Or les Anciens distinguoient de deux s
, 2. de civit. c. 14. L. de Spect. cap. 12. L. de spect. c. 15. Ovid. lib . I. amo. L. I. de Bel. Iud. c. 9. Matth. c. 9. Sa
69 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre V. Infamie civile des Comédiens. » pp. 101-125
ve per interpositas personas, totum reddatur. » (L. 1. C. de Natural. lib .) Les lois canoniques sont ici plus sévères que l
70 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Idée des spectacles novveavx. Livre II. — Chapitre XI. Du Balet. » pp. 209-318
rsimpriment dans l’esprit de fortes & de belles images. Cassiod. lib . 4. ep. vlt.Pourveu qu’il se puisse passer de tou
p; l’emulation feroit tous les jours paroistre de nouveau. Cassiod. lib . 4. ep. vlt. Lucien. Plut. Scal. l. 1. Poët. c. 1
71 (1731) Discours sur la comédie « TROISIEME DISCOURS » pp. 304-351
m cognovisset, exorato Deo redditam sibi aciem. » Ex Joseph. an. tiq. lib . 12. c. 2. [Antiquitates judaicae] Spond. 183. n
72 (1773) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre quinzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littéraires, sur le théatre. — Chapitre VI. Suite d’Anecdotes illustres. » pp. 184-225
le partager avec eux. Il est expressément défendu, l. 7, c. de spect. lib . 11, d’en rien porter au fisc. nullus redditur i
73 (1715) La critique du théâtre anglais « CHAPITRE V. Remarques sur L’Amphitryon, Le Roi Arthur, Don Quichotte et Le Relaps. » pp. 302-493
. Au regard des Romains, Cicéron dit : Lib. 4. de Rep. cit. à D. Aug. lib . 2. de Civit. Dei, cap. 13.« Que leurs Ancêtres e
de glor. Athen. Plaut. Lacon Institut. Lib. 4. de Rep. cit. à D. Aug. lib . 2. de Civit. Dei, cap. 13. L. 2. de Civ. Dei, c.
74 (1752) Lettre à Racine « Lettre à Racine —  LETTRE A M. RACINE, Sur le Théatre en général, & sur les Tragédies de son Père en particulier. » pp. 1-75
religion, and the reformation of manners ; by Dr. Swift. 5. Confess. lib . 3. cap. 2. La Thébaïde. Alexandre. Andromaque. B
75 (2019) Haine du théâtre: Bibliographie France (traités, pamphlets, documents, etc.)
518 • Patrizi (da Siena), Francesco (1413-1494) : Della Republica, lib . VI, tit. 2 [cité par Rivet , Instruction chrest
, ac eruditis et cum primis utilibus scholiis illustrati. Anticimenon lib . III, in quibus quaestiones Veteris ac Novi Testa
76 (1760) Sur l’atrocité des paradoxes « Sur l’atrocité des paradoxes —  J.J.L.B. CITOYEN DE MARSEILLE, A SON AMI, Sur l’atrocité des Paradoxes du Contemptible J.J. Rousseau. » pp. 1-128
chanceté d’une action, parce qu’elle est notée d’infâmie. St Cyprien, lib . 3 cap. 11, ne peut souffrir que la même main qui
77 (1781) Lettre à M. *** sur les Spectacles des Boulevards. Par M. Rousseau pp. 1-83
à ces Fêtes. Dans le Huron. 15. Penelope venit abit Helene. Mart. lib . I. Epigram. 63. 16. Je crois devoir prévenir
78 (1648) Della cristiana moderazione del teatro. Detto la qualità delle Commedie pp. -272
prima nel deserto, e poi nel Religioso chiostroDisc. 29. es. 19. nel lib . Detto Frutti Maravigl., ove giunto all’età di qu
is. In Tib. C. 7. Serloguis. 2. Reg. c. 11. 2. Disc. 29. es. 19. nel lib . Detto Frutti Maravigl. De Vir. l. 2. Ho. de Bea.
/ 78